%0 Journal Article %T ارزیابی مخاطرات توسعۀ سکونتگاه‌های شهر کابل به‌سمت مناطق مستعد سیلاب %J مدیریت مخاطرات محیطی %I انجمن مخاطره شناسی ایران %Z 2423-415X %A جعفری, رضا %A حسینی, سید موسی %A زمان زاده, سید محمد %A مقیمی, ابراهیم %A جعفربیگلو, منصور %D 2021 %\ 09/23/2021 %V 8 %N 3 %P 229-246 %! ارزیابی مخاطرات توسعۀ سکونتگاه‌های شهر کابل به‌سمت مناطق مستعد سیلاب %K پهنه‌های سیلاب %K توسعۀ شهری %K شهر کابل %K مخاطرات محیطی %R 10.22059/jhsci.2021.327569.656 %X در این پژوهش به ارزیابی مناطق مستعد وقوع سیلاب و نیز بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی توسعۀ نواحی سکونتگاهی شهر کابل به‌سمت مناطق سیل‌گیر پرداخته شد. به‌منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از تصاویر ماهوارۀ لندست، مدل رقومی ارتفاعی با قدرت تفکیک 5/12 متر SRTM، نقشه‌های زمین‌شناسی و فاکتورهای آب‌و‌هوایی منطقه به‌عنوان داده‌های اولیۀ پژوهش استفاده شد. ابزارهای مهم تحقیق نرم‌افزارهای ArcGIS و IDRISI و مدل‌های به‌کاررفته در تحقیق نیز شامل تلفیق منطق Fuzzy-AHP و مدل LCM بود. این تحقیق در دو مرحلۀ کلی انجام گرفت. در مرحلۀ اول، مناطق مستعد وقوع سیلاب با در نظر گرفتن لایه‌های اطلاعاتی مؤثر، شناسایی شد. در مرحلۀ دوم، روند توسعۀ نواحی سکونتگاهی شهری به‌سمت مناطق مستعد سیل‌گیر در طی 30 سال اخیر (1990 تا 2020) ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان داد که شهر کابل پتانسیل سیل‌گیری زیادی دارد، به‌طوری‌که 495 کیلومتر مربع (36 درصد) از محدودۀ شهری و حاشیۀ شهری کابل دارای پتانسیل سیل‌گیری زیاد و خیلی زیاد تشخیص داده شد که اغلب شامل مناطق غربی، شرقی و جنوب شرقی شهر است. نتایج ارزیابی روند پیشروی نواحی سکونتگاهی به‌سمت مناطق مستعد سیل‌گیر نیز بیانگر این است که 84 کیلومتر مربع (5/24 درصد) از محدودۀ شهری کابل در معرض وقوع سیلاب قرار دارد. مدیران و تصمیم‌سازان شهری می‌توانند از نتایج این پژوهش به‌عنوان نقشۀ راه به‌منظور مدیریت مخاطرات ناشی از بروز سیلاب در محدودۀ شهری کابل بهره گیرند و سیاست‌های لازم را به‌منظور توسعۀ فیزیکی شهر با توجه به رعایت حریم سیل‌گیر رودخانه به‌سمت نواحی کم‌مخاطره‌‌تر اتخاذ کنند. %U https://jhsci.ut.ac.ir/article_84219_ba8ddd172b4954ce9bbf6cdb8e638227.pdf