ORIGINAL_ARTICLE
شبیهسازی فضایی، مخاطرات و محدودیتهای ژئومورفولوژیکی توسعۀ فیزیکی شهر ملکان
ژئومورفولوژی در برخی موارد، بستر مناسبی برای توسعۀ فیزیکی شهرها فراهم میسازد. گاهی نیز با وجود مساعدت ژئومورفولوژی، توسعۀ فیزیکی شهرها بهسمتی است که نتیجۀ آن برخورد شهر با فرمها و فرایندهای ژئومورفولوژیکی نامناسب و پرمخاطره خواهد بود. بنابراین، در برنامهریزی توسعۀ فیزیکی شهرها توجه به ژئومورفولوژی منطقه ضروری است. در این تحقیق، با توجه به روند گذشتۀ گسترش مرزهای شهر ملکان (واقع در جنوب استان آذربایجان شرقی)، الگوی رشد آتی شهر با استفاده از مدل ترکیبی ماشینهای خودکار سلولی- زنجیرۀ مارکوف شبیهسازی شده و به محدودیتها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی پیش رو در زمینۀ تداوم الگوی رشد فعلی شهر بررسی میشود. در این زمینه، از تصاویر ماهوارهایAster، Spot و Landsat، نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی و نرمافزارهای GIS و RS استفاده شد. پایش رشد شهری از سال 1985 میلادی نشان میدهد که الگوی رشد شهر، بیشتر بهسمت اراضی بایر و در سالهای اخیر بهسمت محدودۀ تالاب بوده است. با تداوم الگوی رشد گذشته و درنظر گرفتن احتمالات گذار و قوانین همسایگی، روند توسعۀ آتی شهر اغلب بهسمت محدودۀ تالاب و واحد تپهماهورها خواهد بود. ژئومورفولوژی منطقه، محدودیتها و مخاطراتی را به این قسمتها تحمیل خواهد کرد. استقرار قسمتهایی از شهر بر روی شیبهای تند؛ برخورد با لندفرمهای تپهماهوری با لیتولوژی منفصل، سست و استحکام اندک؛ بالا بودن سطح ایستابی آبهای زیرزمینی در محدودۀ تالاب و احتمال آبگرفتگی و وقوع سیلاب در این محدوده، از مهمترین مسائل پیش روی توسعۀ فیزیکی شهر است.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52606_c8a26dbbc7aeea152868bd6de3253893.pdf
2014-09-23
5
24
10.22059/jhsci.2014.52606
توسعۀ فیزیکی
ژئومورفولوژی
شهر ملکان
ماشینهای خودکار سلولی
مخاطرات محیطی
محمدحسین
رضائی مقدم
rezmogh@yahoo.com
1
استاد ژئومورفولوژی دانشکدۀ جغرافیا و برنامهریزی، دانشگاه تبریز.
LEAD_AUTHOR
منصور
خیری زاده آروق
m_kheirizadeh@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکدۀ جغرافیا و برنامهریزی، دانشگاه تبریز.
AUTHOR
[1]. احدنژاد روشتی، محسن؛ زلفی، علی؛ شکریپور دیزج، حسین. (1390). ارزیابی و پیشبینی گسترش فیزیکی شهرها با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعۀ مورد شهر اردبیل 1363-1400). آمایش محیط، شمارۀ 15: 124-107.
1
[2]. جداری عیوضی، جمشید. (1386). ژئومورفولوژی ایران، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه پیام نور.
2
[3]. رجائی، عبدالحمید. (1382). کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامهریزی شهری و روستایی، چاپ اول، انتشارات سمت.
3
[4]. رجائی، عبدالحمید. (1387). کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، چاپ سوم، نشر قومس.
4
[5]. روستایی، شهرام؛ جباری، ایرج. (1390). ژئومورفولوژی مناطق شهری، چاپ سوم، انتشارات سمت.
5
[6]. سازمان زمینشناسی کشور، نقشۀ زمینشناسی برگه مراغه با مقیاس 1:100000 بههمراه گزارش.
6
[7]. شهرابی، مصطفی. (1373). شرح نقشۀ زمینشناسی چهارگوش ارومیه، چاپ اول، سازمان زمینشناسی کشور.
7
[8]. علیمحمدی سراب، عباس؛ متکان، علیاکبر؛ میرباقری، بابک. (1389). ارزیابی کارایی مدل سلولهای خودکار در شبیهسازی گسترش اراضی شهری در حومۀ جنوب غرب تهران. مدرس علوم انسانی-برنامهریزی و آمایش فضا، دورۀ چهاردهم، شمارۀ2: 102-81.
8
[9]. Benenson, I., and Torrens, P. M. (2004). Geosimulation: Object-based modeling of urban phenomena. Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 28, pp. 1–8.
9
[10]. Clarke, K. C. (2008). Mapping and modelling land use change: An application of the SLEUTH model. In C. Pettit, W. Cartwright, I. Bishop, K. Lowell, D. Pullar, & D. Duncan (Eds.),Landscape analysis and visualisation: Spatial models for natural resource management and planning, pp. 353–366, Springer.
10
[11]. Clarke, K. C., Brass, J. A., Riggan, P. J. (1994). A cellular automaton model of wildfire propagation and extinction. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, Vol. 60(11), pp.1355–1367.
11
[12]. Coulthard, T.J. (1999). Modelling upland catchment response to Holocene environmental change. Unpublished phd thesis, school of geography, university of Leeds, U.K. 181pp.
12
[13]. Coulthard, T.J., Van de Wiel, M.J. (2006). A cellular model of river meandering. Earth Surface Processes and Landforms, Vol. 31, pp. 123-132.
13
[14]. Eastman, J. Ronald (a). (2012). IDRISI Selva Tutorial, Manual Version 17. Clark Labs, Clark University.
14
[15]. Eastman, J. Ronald (b). (2012). IDRISI Selva Manual, Manual Version 17. Clark Labs, Clark University.
15
[16]. Fonstad, Mark. A. (2006). Cellular automata as analysis and synthesis engines at the geomorphology–ecology interface. Geomorphology, Vol. 77, pp. 217-234.
16
[17]. Garcia, Andres. Manuel., Sante, Ines., Crecente, Rafael., Miranda, David. (2011). An analysis of the effect of the stochastic component of urban cellular automata models. Computers, Environment and Urban Systems, Vol.35, pp. 289–296.
17
[18]. Gutman, Garik., Janetos, Anthony. C., Justice, Christopher. O., Moran, Emilio. F., Mustard, John. F., Rindfuss, Ronald. R., Skole, David., Turner, Billy Lee., Cochrane, Mark. A. (2004). Remote sensing and digital image processing, Volume 6, land change science: observing, monitoring and understanding trajectories of change on the earth’s surface. Springer.
18
[19]. Li, X and Yeh, A. G. (2002). Integration of principal components analysis and cellular automata for spatial decision making and urban simulation. Science in China, Vol. 45(6), pp. 521–529.
19
[20]. Liu, Yan. (2009). modelling urban development with geographical information systems and cellular automata. CRC Press, Taylor & Francis Group.
20
[21]. Menard, A and Marceau, D. J. (2007). Simulating the impact of forest management scenarios in an agricultural landscape of Southern Quebec, Canada, using a geographic cellular automata. Landscape and Urban Planning, Vol. 79 (3–4), pp. 253–265.
21
[22]. Mitsova, Diana., Shuster, William., Wang, Xinhao. (2011). A cellular automata model of land cover change to integrate urban growth with open space conservation. Landscape and Urban Planning, Vol. 99, pp. 141–153.
22
[23]. Moreno, N., Wang, F., Marceau, D. J. (2009). Implementation of a dynamic neighborhood in a land-use vector-based cellular automata model. Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 33(1), pp. 44–54.
23
[24]. Moreno, N.L. (2008). A vector-based geographical cellular automata model to mitigate scale sensitivity and to allow objects’ geometric transformation. A thesis submitted to the faculty of graduate studies in partial fulfilment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. University of Calgary.
24
[25]. Pan, Ying., Roth, Andreas., Yu, Zhenrong., Doluschitz, Reiner. (2010). The impact of variation in scale on the behavior of a cellular automata used for land use change modeling. Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 34, pp. 400–408.
25
[26]. Sante, Ines., Garcia, Andres. M., Miranda, David., Crecente, Rafael. (2010). Cellular automata models for the simulation of real-world urban processes: A review and analysis. Landscape and Urban Planning, Vol, 96. pp: 108–122.
26
[27]. Sirakoulis, G. Ch., Karafyllidis, I., Thanailakis, A. (2000). A cellular automaton model for the effects of population movement and vaccination on epidemic propagation. Ecological Modelling, Vol. 133(3), pp. 209–223.
27
[28]. Van Vliet, J., White, R., Dragicevic, S. (2009). Modeling urban growth using a variable grid cellular automata. Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 33(1), pp. 35–43.
28
[29]. Wang, Fang., Hasbani, Jean-Gabriel., Wang, Xin., Marceau, Danielle J. (2011). Identifying dominant factors for the calibration of a land-use cellular automata model using Rough Set Theory. Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 35, pp.116–125.
29
[30]. White, R., Engelen, G., Uljee, I. (1997). The use of constrained cellular automata for high-resolution modelling of urban land-use dynamics. Environment and Planning B: Planning and Design, Vol. 24(3), pp. 323–343.
30
[31]. Wolfram, S. (1984). Computation theory of cellular automata. Communications in Mathematical Physics, Vol. 96, pp.15–57.
31
[32]. Wu, Fulong. (2002). Calibration of stochastic cellular automata: the application to rural-urban land conversions. International Journal of Geographical Information Science, Vol. 16, No. 8, pp. 795-818.
32
[33]. Yang, Xiaojun and Li, Jonathan. (2013). Advances in mapping from remote sensor imagery: techniques and applications. CRC Press, Taylor & Francis Group.
33
[34]. Yassemi, S., Dragicevic, S., Schmidt, M. (2008). Design and implementation of an integrated GIS-based cellular automata model to characterize forest fire behaviour. Ecological Modelling, Vol. 210 (1–2), pp. 71–84.
34
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد نظریۀ انگیزش حمایتی جاذبۀ ترس برای ارتقای فرهنگ ایمنی در برابر زلزله (مطالعۀ موردی تأثیر زلزلۀ اهر- ورزقان در اصلاح نگرش و رفتار مردم در برابر زلزله)
عدم آگاهی لازم در مورد زلزله، شیوههای صحیح پناهگیری، شیوههای صحیح ساختوساز و مقاومت ساختمانها، مقاومسازی سازهای و غیرسازهای، اطلاعات ناکافی در مورد گسلهای فعال و دانش زمینلرزه و نیز عدم باور عمومی به اینکه میتوان با آگاهی و بهکار بستن اصول ایمنی، خسارات و آثار سوء زلزله را به حداقل رساند، در پی وقوع هر زلزله، همواره هزینههای مادی و معنوی بیشماری را بر کشور تحمیل میکند. اصلاح این نگرش و ایجاد باورها و رفتارهای جدید در اذهان عمومی، میتواند تا حد زیادی این خسارات را کاهش دهد و سبب افزایش ایمنی کشور در برابر زلزله شود. استفاده از روشها و پیامهای ارتباطی با اتکا به شیوههای اقناعی، میتواند باورهای جدیدی در افراد ایجاد کند و رفتار آنها را مطابق باورهای جدید تغییر دهد [1]. یکی از روشهای معمول برای اقناع و تغییر نگرش در افراد، ایجاد ترس در آنهاست؛ بهگونهای که ترس ایجادشده، افراد را از موضعی انفعالی بهسمت اقدام و بروز رفتارهای جدید سوق میدهد. در این مقاله وقوع زلزلۀ اهر- ورزقان بهعنوان پیام ترسآور برای مردم شهر تبریز، که در مجاورت کانون زلزله قرار داشتند، در نظر گرفته شده و حد تغییر رفتار و نگرش آنها پس از دریافت این پیام هشداردهنده سنجیده شده است. همچنین در این مقاله نتایج این پژوهش که بهصورت میدانی (Survey) و با استفاده از ابزار پرسشنامه بین 385 نفر از شهروندان تبریز به شیوهای تصادفی توزیع شد بررسی میشود.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52610_a45d9c6f1edba84e8e41b0efafce91a6.pdf
2014-09-23
25
36
10.22059/jhsci.2014.52610
افزایش ایمنی در برابر زلزله
تغییر نگرش
جاذبۀ ترس
نظریۀ انگیزش حمایتی جاذبۀ ترس
پروانه
پیشنمازی
p_pishnamazi@yahoo.com
1
پژوهشگر پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله
LEAD_AUTHOR
[1]. Palenchar M.J and Health, R.L (2006), Strategic Risk Communication; Adding Value To Society, Public Relation, Review.doi:1016/j.pubrev.2006.11.014
1
]2[. خانیکی، هادی (1387). ارتباطات مخاطره، ارتباطات بحران: زمینهها، مفاهیم و نظریهها، فصلنامۀ رسانه، سال 19، شمارة 74 (تابستان 1387): 104- 81.
2
]3[. حسینی، مازیار (1387). مدیریت بحران. مؤسسۀ نشر شهر، چاپ اول.
3
]4[. امینی حسینی، کامبد. پیشنمازی، پروانه (1390). «بررسی چالشهای اطلاعرسانی و نقش آن در مدیریت بحران زلزله (مطالعة موردی زلزلههای رودبار و منجیل و بم)». مجموعه مقالات ششمین کنفرانس بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله. پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، تهران.
4
]5[. وطنی اسکویی، اصغر (1390). مدیریت بحران پس از زلزله و نحوة ارزیابی خسارت ناشی از زلزله. مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی مدیریت بحران زلزله و آسیبپذیری اماکن و شریانهای حیاتی. سازمان مدیریت بحران کشور، تهران.
5
]6[. گنجی، مهدی. دکتر حمزه گنجی (1387). «زمینة روانشناسی اتکینسون و هیلگارد». تهران. نشر ساوالان.
6
]7[. سیرز و دیگران (۱۹۹۱). به نقل از حسن پاشا شریفی(۱۳۸۱). «اصول روان سنجی و روان آزمایی». تهران، رشد، چاپ هشتم.
7
]8[. پاشا شریفی، حسن (۱۳۸۱). «اصول روان سنجی و روانآزمایی». تهران، رشد، چاپ هشتم.
8
]9[. مک کوایل، دنیس. ترجمة پرویز اجلالی (1382). «درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی». تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها. چاپ اول: 350- 343.
9
]10[. ورنر، سورین. تانکارد، جیمز (1382). ترجمه: دکتر علیرضا دهقان. «نظریههای ارتباطات». تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
10
]11[. پیشنمازی، پروانه (1391). «برف هم آمد؛ مردم آذربایجان همچنان بی خانمان هستند». خبرنامه پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، سال پنجم، شمارههای 11 و 12، دیماه 1391 :4.
11
]12[. گزارش گروه شناسایی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله از مناطق زلزله زده آذربایجان شرقی، مرداد 1391.
12
]13[. زارع، مهدی و همکاران (1393-1392). «مستندسازی خطر زلزله در آذربایجان شرقی در شهر تبریز با هدف درسآموزی برای شهر تهران». سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران: 146- 106.
13
]14[. مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات (برای زندگی با کیفیت بهتر و محیط پایدارتر)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
14
]15[.محمودی صاحبی، موسی (1390). آسیبپذیری لرزهای ساختمانهای متداول شهری. مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی مدیریت بحران زلزله و آسیبپذیری اماکن و شریانهای حیاتی. سازمان مدیریت بحران کشور، تهران.
15
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مخاطرات نانوذرات مهندسیشده (ENPs)
با وجود گسترش و پیشرفت سریع کاربردهای نانوفناوری، تحقیقات بسیار اندکی در زمینۀ ارزیابی و اندازهگیری خطرهای نانوذرات در سامانههای زیستی و بومسازگان اجرا شده است. اندازۀ کوچک نانوذرات و خواص ویژۀ آنها سبب شده است که آنها یک حامل برای اتصال و انتقال آلودهکنندههای شیمیایی سمی باشند. مطالعات زیادی نشان میدهد که نانوذرات و نانولولهها قابل رهایش در محیط و مسبب آثار مضر برای انسان یا موجودات زندهاند. همچنین بنابر مطالعات نانوذرات میتوانند به ذرات و کلوییدها متصل شوند که این اتصال بر زیستدسترسپذیری و جذب آنها به سلولها و ارگانیسمها تأثیر میگذارد. بهعلت بروز خواص منحصربهفرد در نانوذرات و افزایش قرارگیری انسان در معرض این ذرات، نگرانیهای عمومی در مورد عوارض جانبی استفاده از نانوذرات در انسان، محیط زیست و بومسازگان رو به افزایش است. سمشناسی نانو شاخهای جدید در تحقیقات سمشناسی است که هدف آن ارزیابی خطرهای محصولاتی است که با فناوری نانو تهیه شدهاند. بهطور عمده، موجودات زنده از طریق آب، خاک و هوا در معرض نانوذرات قرار میگیرند. در این پژوهش، خطرهای احتمالی نانوذرات برای محیط زیست و انسان بررسی میشود.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52612_abce4bbeb82da1c1311dc735feca5786.pdf
2014-09-23
37
45
10.22059/jhsci.2014.52612
سلامت انسان
محیط زیست
مخاطرات
نانوفناوری
نانوذرات مهندسیشده
سید عباس
شجاع الساداتی
shoja_sa@modares.ac.ir
1
استاد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ مهندسی شیمی، گروه بیوتکنولوژی
LEAD_AUTHOR
سپیده
حامدی
2
استادیار دانشگاه گلستان، دانشکدۀ فنی و مهندسی شیمی، گروه بیوتکنولوژی
AUTHOR
[[1]]. Holister, P; Weener, J; Vas, C; Harper, T; (2009). Nanoparticles: Technology White Papers nr. 3.Cientifica: London, UK.
1
[[1] ]. Handy, RD; von der Kammer, F; Lead, JR; Hassellov, M; Owen, R; Crane, M; (2008). The ecotoxicology and chemistry of manufactured nanoparticles. Ecotoxicology, 17, 4, DOI: 10.1007/s10646-008-0199-8.
2
[[1]]. Aitken, RJ; Chaudhry, MQ; Boxall, ABA; Hull, M; (2006). Manufacture and use of nanomaterials: current status in the UK and global trends. Occupational Medicine, 56, doi:10.1093/occmed/kql051.
3
[[1]]. Brigger, I; Dubemet, C; Courveur, P; (2002). Nanoparticles in cancer therapy and diagnosis. Advanced Drug Delivery Reviews, 54, 5, doi:10.1016/S0169-409X(02)00044-3.
4
[[1]]. Hannah,W; Thompson, P. B; (2008). Nanotechnology, risk and the environment: A review. Journal of Environmetal Monitoring, 10,3, doi: 10.1039/b718127m.
5
[[1]]. Shatkin, J.A; (2012). Nanotechnology: health and environmental risks. CRC Press, 385 pp.
6
[[1]]. Aitken, R; Creely, K; Tran, C; (2004). Nanoparticles: An Occupational Hygiene Review; Health and Safety Executive, Institute of Occupational Medicine (Edinburgh, Scotland).
7
[[1]]. Yang, L; Watts, DJ; (2005). Particle surface characteristics may play an important role in phytotoxicity of alumina nanoparticles. Toxicology Letters, 158, 2, doi:10.1016/j.toxlet.2005.03.003.
8
[[1]]. Lam, C; James, J; McCluskey, R; Hunter, R; (2004). Pulmonary toxicity of single-wall carbon nanotubes in mice 7 and 90 days after intratracheal instillation. Toxicological Sciences, 77, 1, DOI: 10.1093/toxsci/kfg243.
9
[[1]]. Poland, C; Duffin, R; Kinloch, I; Maynard, A; Wallace, W; Seaton, A; Stone, V; Brown, S; Macnee, W; Donaldson, K; (2008). Carbon nanotubes introduced into the abdominal cavity of mice show asbestos-like pathogenicity in a pilot study. Nature Nanotechnology, 3, 7, doi:10.1038/nnano.2008.111.
10
[[1]]. Cui, D; Tian, F; Ozkan, C; Wang, M; Gao, H; (2005). Effect of single wall carbon nanotubes on human HEK293 cells. Toxicological Letters,155, 1, doi:10.1016/j.toxlet.2004.08.015.
11
[[1]]. Kang, S; Mauter, M; Elimelech, M; (2008). Physicochemical determinants of multiwalled carbon nanotube bacterial cytotoxicity. Environmental Science & Technology, 42, 19, DOI: 10.1021/es8010173.
12
[[1]]. Oberdörster, E; (2004). Manufactured nanomaterials (fullerenes, C60) induce oxidative stress in juvenile largemouth bass. Environmental Health Perspective, 112, 10, doi: 10.1289/ehp.7021.
13
[[1]]. Yamawaki, H; Iwai, N; (2006). Cytotoxicity of water-soluble fullerene in vascular endothelial cells. American Journal of Physiology- Cell Physiology, 290, 6, DOI: 10.1152/ajpcell.00481.2005.
14
[[1]]. Li, X; Brown, D; Smith S; MacNee, W; Donaldson, K (1999). Short term inflammatory responses following intratracheal instillation of fine and ultrafine carbon black in rats. Inhalation Toxicology. 11, 8, doi:10.1080/089583799196826.
15
[[1]]. Sayes, C; Marchione, A; Reed, K; Warheit, D; (2007). Comparative pulmonary toxicity assessments of C60 water suspensions in rats: few differences in fullerene toxicity in vivo in contrast to in vitro profiles. Nano Letters, 7, 8, DOI:10.1021/nl0710710.
16
[[1]]. Wang, B; Feng, W; Wang, T; Jia, G; Wang, M; Shi, J; Zhang, F; Zhao, Y; Chai, Z; (2006). Acute toxicity of nano and micro scale zinc powder in healthy adult mice. Toxicological Letters, 161, 2, doi:10.1016/j.toxlet.2005.08.007
17
[[1]]. Warheit, D; Webb, T; Sayes, C; Colvin, V; Reed, K; (2006). Pulmonary instillation studies with nanoscale TiO2 rods and dots in rats: toxicity is not dependent upon particle size and surface area. Toxicological Sciences, 91, 1, doi: 10.1093/toxsci/kfj140.
18
[[1]]. Wang, J; Zhou, G; Chen, C; Yu, H; Wang, T; Ma, Y; Jia, G; Gao, Y; Li, B; Sun, J; Li, Y; Jiao, F; Zhao, Y; Chai, Z; (2007). Acute toxicity and biodistribution of different sized titanium dioxide particles in mice after oral administration. Toxicological Letters, 168, 2, doi:10.1016/j.toxlet.2006.12.001.
19
[[1]]. Chen, M; von Mikecz, A; (2005). Formation of nucleoplasmic protein aggregates impairs nuclear function in response to SiO2 nanoparticles. Experimental Cell Research, 305, 1, doi:10.1016/j.yexcr.2004.12.021..
20
[[1]] . مرضیه حجازی، حامد جباروند بهروز، رضا حضرتی، "مخاطرات سم شناسی استفاده از نانوذرات نقره در مواد غذایی و بسته بندی مواد غذایی، بیست و یکمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی ایران، 1392.
21
[[1]]. Long, T.C; Saleh, N; Tilton, R. D; Lowry, G. V; Veronesi, B; (2006). Titanium dioxide (P25) produces reactive oxygen species in immortalized brain nanoparticle eurotoxicity. Environmental science & technology, 40, 14, DOI:10.1021/es060589n.
22
[[1]]. Hoshino, A; Hanaki, K; Suzuki, K; Yamamoto, K; (2004). Applications of t-lymphoma labeled with fluorescent quantum dots to cell tracing markers in mouse body. Biochemical and Biophysical Research Communications, 314, 1, DOI: 10.1016/j.bbrc.2003.11.185.
23
[[1]]. Zhang, Q; Kusaka, Y; Zhu, X; Sato, K; Mo, Y; Kluz, T; Donaldson, K; (2003). Comparative toxicity of standard nickel and ultrafine nickel in lung after intratracheal instillation. Journal of occupational health. 45,1, DOI: :http://dx.doi.org/10.1539/joh.45.23.
24
ORIGINAL_ARTICLE
پایداری محیط در ژئوسیستمها با رویکرد به مخاطرات و تحلیلهای مبتنی بر دادههای ماهوارهای(مطالعۀ موردی: سیستم دریاچهای ارومیه)
یکی از موضوعات محوری در ژئومورفولوژی سیستمی، شناسایی روند تغییرات در اشکال سطح زمین است. در حال حاضر در این دیدگاه تلاش بر این است که سطح پایداری ژئوسیستمها، مرز تغییرات، ناپایداری و نیز پیشبینی واکنش فرمها و فرایندهای سطح زمین شناسایی شود. این نوشتار برآن است که در چارچوب دیدگاه ژئومورفولوژی سیستمی، پارادایمهای تعادل، آستانهها و مخاطرات محیطی را با هدف ادراک راهکارهای کاهش مخاطرات مبتنی بر منابع کتابخانهای و تحلیلهای آماری و دادههای ماهوارهای مورد بررسی تطبیقی قرار دهد. در این راستا ابتدا هر کدام از این عناصر، بهشکل مجزا و سپس با ارتباط مفهومی بررسی شد. در این تحقیق، وضعیت سیستم دریاچۀ ارومیه بهکمک تحلیلهای آماری و سنجش از دور از قبیل تحلیل مولفههای اصلی، ترکیب باندی کاذب و بررسی پروفیل تغییرات انعکاس آب دریاچه در طی سالهای 1987 (دورۀ تعادل دریاچه)، 1998، 2007 (حد آستانه) و 2011 (مرگ اکوسیستم و فروپاشی) مطالعه شد. نتایج این تحقیق نشان داد هر ژئوسیستمدر مراحل مختلف از تغییرات محیط، تحت تأثیر کاربریهای انسانی در وضعیتهای مختلفی قرار میگیرد، بهطوریکه با شناسایی شرایط تعادل(پایداری عناصر ژئوسیستم)، آستانهها (مرز تغییرات ژئوسیستم)، مخاطرات محیطی (ناسازگاری) و بلایا (وقوع مخاطره)، میتوان روند تغییرات ژئوسیستمها را ارزیابی و مدیریت کرد. در این رویکرد، پایداری ژئوسیستمها تحت تأثیر مراحل یادشده قرار دارد و ضروری است شاخصهای مؤثر بر هریک از مراحل مذکور بهکمک تکنیکهای متعدد ارزیابی، مانند تکنیکهای سنجش از دور و بررسیهای میدانی مطالعه شود. نتایج تحلیل تصاویر ماهوارهای حاکی از تغییرات محسوس در سالهای 2007 و 2011 نسبت به سالهای 1987 و 1988 است. نتایج حاصل از روشهای استفادهشده براساس این تصاویر، بهخوبی روند تغییرات را در سالهای بررسیشده نشان میدهد و میتواند ابزاری مفید در جهت شناخت بهتر تغییرات رخداده در این محیطها باشد.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52613_062a19cfc524509c59b9e21550552f56.pdf
2014-09-23
47
68
10.22059/jhsci.2014.52613
آستانههای بحرانی
تعادل ژئومورفیک
سنجش از دور
سیستمهای ژئومورفیک
مخاطرات محیطی
امیر
صفاری
saffari@khu.ac.ir
1
دانشیار و عضو هیأت علمی گروه ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
سعید
رحیمی هرآبادی
rahimi.saeed64@gmail.com
2
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، گروه ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
سعید
گودرزی مهر
goodarzisaeed@ut.ac.ir
3
کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS، گروه سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران
AUTHOR
هادی
کریمی
hadi.karimi22@gmail.com
4
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، گروه ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
]1[. اسمیت، کیت (1382).مخاطرات محیطی، ترجمۀ ابراهیم مقیمی و شاپورگودرزینژاد، تهران: انتشارات سمت.
1
]2[. اصغری زمانی، اکبر.(1392). ارزیابی تغییرات سطح دریاچۀ ارومیه بهعنوان چالش عمیق زیست محیطی، فراروی منطقۀ شمالغرب ایران، فضای جغرافیایی، سال سیزدهم، شمارۀ 41 :91-77.
2
]3[. بیاتی خطیبی، مریم.(1386). مفهوم زمان،طیفها و مقیاسهای آن درپژوهشهای ژئومورفولوژی (بانگاهی تحلیلی بر مفهوم زمان در سیستمهای طبیعی)، رشد آموزش جغرافیا، دورۀ بیستودوم، شمارۀ 2، زمستان 1386: 16-3.
3
]4[. جهادی طرقی، مهناز. حسینزاده، سیدرضا (1390). واکنش سیستمهای رودخانهای به وقایع سیلابی بزرگ، نمونۀ موردی: رودخانۀ مادرسو، پژوهشهای فرسایش محیطی، شمارۀ 4 :86-69.
4
]5[. چورلی، ریچارد جی، شوم، ا استانلی، سودن، دیوید ای (1380). ژئومورفولوژی، جلد اول (دیدگاهها)، ترجمه احمد معتمد و ابراهیم مقیمی، تهران: انتشارات سمت. چاپ دوم.
5
]6[. حسینزاده، سیدرضا (1383). برنامهریزی شهری همگام با مخاطرات طبیعی، جغرافیا و توسعه ناحیهای، شمارۀ سوم، پاییز و زمستان 1383.
6
]7[. حسینزاده، محمدمهدی. رحیمیهرآبادی، سعید (1392). مفهوم آستانهها در ژئومورفولوژی، سپهر، پاییز 1392، شمارۀ 87: 81-77..
7
]8[. رامشت، محمدحسین (1384). نقشههای ژئومورفولوژی،تهران: انتشارت سمت.
8
]9[. رامشت، محمدحسین. توانگر، منوچهر (1381). مفهوم تعادل در دیدگاههای ژئومورفولوژی، تحقیقاتجغرافیایی، شمارۀ 542: 94-79.
9
]10[. رامشت، محمدحسین (1382).نظریة کیاس در ژئومورفولوژی، جغرافیا و توسعه، بهار و تابستان 1382: 36-13.
10
]11[. رجایی، عبدالحمید (1373). ژئومورفولوژی کاربردی در برنامهریزی و عمران ناحیهای، تهران: انتشارات قومس.
11
]12[. رجایی، عبدالحمید (1381). تحلیل برخیحوادث مختلکنندۀ محیط از دیدگاه جغرافیایطبیعی، جغرافیای طبیعی، شمارۀ 1.
12
]13[. رحیمیهرآبادی، سعید. هدائیآرانی، مجتبی (1393). آسیبشناسی مطالعات ژئوسیستمها و ضرورت آن در پایداری محیط (مورد: ارگ بلند در منطقۀ آران و بیدگل)، مجموعه مقالات همایش علوم جغرافیایی ایران، مؤسسۀ جغرافیای دانشگاه تهران.
13
]14[. رحیمی هرآبادی، سعید (1390). مخاطرات ژئومورفولوژیک درة سفیدرود و تأثیر آن بر توسعة شهری رودبار،دانشگاه تهران، پایاننامة کارشناسی ارشد در رشتة جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی، به راهنمایی دکتر ابراهیم مقیمی.
14
]15[. روشن، غلامرضا. محمدنژاد، وحید (1391). پیشبینی تغییرات هیدرولوژیک تراز آب دریاچۀ ارومیه با رویکرد به طرحهای فرضی متفاوت گرمایشجهانی در دهههای آینده، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، شمارۀ 3، زمستان 1391: 88-69.
15
]16[. سپهر، عادل (1391). هبوط و عروج اکوسیستمی: پارادایم ارتجاع اکوسیستمی و پارادوکسی بهنام توسعة پایدار،مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعة پایدار در بخشهای کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست.
16
]17[. سپهر، عادل (1391). وراثت ژئومورفولوژیک: مخاطرات محیطی و تنوع زمینی، همایش ملی ژئومورفولوژی و زیستگاه انسان، انجمن ایرانی ژئومورفولوژی.
17
]18[. شریفی، محمد. رامشت، محمدحسین. رفیعیان، مجتبی. قویدل، یوسف (1392). هویت مکان و ادراک آن با رویکرد ژئوسیستمی، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال24، پیاپی50،شمارۀ2: 22-1.
18
]19[. صمدزاده، رسول (1390). مخاطرات ناپایداریهای دامنهای در رویکرد کارآمد خطر و خطرپذیری، رشد آموزش جغرافیا، دورۀ بیستوششم، شمارۀ 1، پاییز1390: 59-50.
19
]20[. صمدزاده، رسول. رنجبر، محسن (1389). مخاطرات ژئومورفولوژیک درۀ فرونشستی ماکو،جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران)، دورۀ جدید، سال هشتم، شمارۀ 24، بهار 1389.
20
]21[. عشقی، ابوالفضل (1383). تحلیل سیستمی بهعنوان یک الگوی پایه در روش تحقیق ژئومورفولوژی، رشد آموزش جغرافیا، سال نوزدهم: 29-22 .
21
]22[. علویپناه، سیدکاظم. خدائی، کمال. جعفربیگلو، منصور (1384).مطالعۀ کارایی دادههای ماهوارهای در بررسی کیفیت آب در دو سوی میانگذر دریاچة ارومیه،پژوهشهای جفرافیایی،شمارة 53: 69-57.
22
]23[. کک، رژه (1378). ژئومورفولوژی(جلد دوم: ژئومورفولوژی اقلیمی)، ترجمۀ فرجالله محمودی، تهران:انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.
23
]24[. محمدنژاد، وحید (1390). تحلیل مقایسهای تحول مخروطافکنههای دامنۀ جنوبی البرز شرقی(دامغان تا گرمسار)،دانشگاه تهران، رسالۀ دکتری در رشتۀ جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی، به راهنمایی دکتر مجتبی یمانی.
24
]25[. مختاری، داود (1388). واکنش سیستمهای مخروطافکنهای به تغییرات اقلیمیکواترنری، مطالعه موردی: سیستم مخروط افکنهای پرسیان در شمالکوهکیامکی،تحقیقاتجغرافیایی، شمارۀ 95، زمستان 1388: 194-176.
25
]26[. مقیمی، ابراهیم (1388).آموزش مهندسی در بستر مخاطره شناسی در قرن 21،مجموعه مقالات کنفرانس آموزش مهندسی در 1404.
26
]27[. مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
27
]28[. مقیمی، ابراهیم. باقریسیدشکری، سجاد. صفرراد، طاهر (1391). پهنهبندی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل آنتروپی (مطالعه موردی: تاقدیس نسار زاگرس شمالغربی)، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شمارۀ 79، بهار1391: 90-77.
28
]29[. مهسافر، حمید. مکنون، رضا. ثقفیان، بهرام (1389).اثرات تغییر اقلیم بر بیلان آبی دریاچة ارومیه، تحقیقات منابع آب، سال هفتم، شمارۀ 1، زمستان و بهار 1389.
29
[30]. Charlton,R(2008): Fundamentals of Fluvial Geomorphology, Routledge Pub.
30
[31]. Chorley, R, J.Kennedy, B, A. (1971). Physical Geography: A Systems Approach,London: Prentice-hall International.
31
[32]. Church, M. (2002). Geomorphic Thresholds in Riverine Landscapes,Freshwater Biology No, 47, pp, 541–557
32
[33]. Elverfeldt K, V. (2012),System Theory in Geomorphology,Challenges, Epistemological Consequences and Practical Implications.
33
[34]. Goudie, A.S. (2004). Encyclopedia of Geomorphology (Vol 1, A–I), Routledge Pub, Second Edition.
34
[35]. Gutierrez, M., Sese, M. V. H., (2001). MultipleTalus Flatirons, Variations of ScarpRetreat Rates and the Evolution of Slopes inAlmazan Basin (Semi- Arid Central Spain) .Geomorphology, No38, pp. 19-29.
35
[36]. Hansom, J.D. (2001).Coastal sensitivity to environmental change: a view from the beach, Catena, No, 42. pp. 291–305.
36
[37]. Haslet, S, K. (2011).Coastal Systems, London& Newyorc, Routledge Interdictions’ to Environment Series.
37
[38]. Huggett, R, J. (2007).Fundamentals of Geomorphology, Routledge Pub, Second Edition.
38
[39]. Huggett, R, J. (2009). Physical Geography: The Key Concepts, Routledge pub.
39
[40]. Phillips, J.D. (2006). Evolutionary Geomorphology: Thresholds and Nonlinearity in Landform Response to Environmental Change,Hydrology and Earth System Sciences Discussions, No, 3, pp,365–394
40
[41]. Schumm S, A. (1979).Geomorphic Thresholds. The Concept and Its Applications. Trans Inst Br Geographer 4(4): pp. 85–515.
41
[42]. Schumm, S.A.(1973).Geomorphic Thresholds and Complex Response of Drainage Systems. In Morisawa, Fluvial Geomorphology. New York: Binghamton, pp. 299–310.
42
[43]. Smith, K. Petley, N. (2009). Environmental Hazards Assessing and Reducing Disaster, Routledge Pub, Fifth Edition.
43
[44]. Starkel, L. (1998). Geomorphic Response to Climatic and Environmental Changes Along a Central Asian Transect During the Holocene, Geomorphology, No. 23, pp. 293–30.
44
[45]. Witherick, M. Ross, S, Small, J (2001). A Modern Dictionary of Geography, Oxford University Press Inc., New York.
45
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی آسیبپذیری آلودگی آبخوانهای کارستی ماراب با استفاده از مدل RISKE و تحلیل سری زمانی
ارزیابی آسیبپذیری و خطر آلودگی، اقدامی مهم در مدیریت منابع آب کارست است. توسعهیافته بودن کارست در زاگرس، فراهم بودن شرایط طبیعی در منطقه و فعالیتهای انسانی در محدودة آبخوانها، سبب شده که انتشار آلودگی یکی از مهمترین چالشهای پیش روی آبخوانهای زاگرس از نظر کیفی باشد. هدف این پژوهش، ارزیابی و تهیة نقشة آسیبپذیری آبخوان ماراب در غرب استان کرمانشاه در برابر انتشار آلودگی است. مدل RISKE با ارزیابی پنج پارامتر سنگ مادر آبخوان، میزان نفوذ، نوع خاک، توسعة کارست و اپیکارست به ارزیابی و پهنهبندی آسیبپذیری سطوح کارستی میپردازد. از روشهای آماری تکمتغیرة خودهمبستگی برای ارزیابی توسعة شبکة درونی کارست آبخوان ماراب استفاده شد. در نهایت با تحلیل نتایج این دو روش، میزان آسیبپذیری آبخوان تحلیل شد. نتایج مدل RISKE نشاندهندة وجود سه پهنة آسیبپذیری در سطح آبخوان است که بهترتیب طبقة متوسط، کم و زیاد، 5/57 ،7/37 و 8/4 درصد از مساحت منطقه را به خود اختصاص دادهاند. طبقات آسیبپذیری و مساحت آنها بیانکنندة آسیبپذیری متوسط آبخوان ماراب در برابر انتشار آلودگی است. مناطق با آسیبپذیری زیاد در محدودة فروچالهها و پلژهها قرار دارد. نتایج تابع خودهمبستگی نشان داد که آبخوان ماراب دارای رفتار هیدرودینامیکی چندگانه است و دو نوع جریان سریع و پایه در آبخوان وجود دارد. بر این اساس میتوان گفت بهعلت وجود جریان سریع در آبخوان و توسعة ژئومورفولوژی کارست سطحی، امکان انتشار آلودگی در آبخوان وجود دارد.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52614_e38ea650a6f96ef8aabc71916242f44f.pdf
2014-09-23
69
82
10.22059/jhsci.2014.52614
آبخوان ماراب
آسیبپذیری
آلودگی
خودهمبستگی
مدل ریسک
شکور
سلطانی
shakoursoltani@ut.ac.ir
1
دکتری ژئومورفولوژی، وزارت نیرو
AUTHOR
ایثار
نورایی صفت
noraisefat@ut.ac.ir
2
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش محیط زیست، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
طاهر
ولی پور
ta.valipour68@yahoo.com
3
دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
عبدالکریم
ویسی
veysi@ut.ac.ir
4
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران
AUTHOR
احمد
عباسیان
geo_ahmadi@yahoo.com
5
کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران
AUTHOR
[1]. Adams, B. and S. S. D. Foster. 1992. “Land-surface zoning for groundwater protection.” Journal of Institution of Water and Environmental Management 6: 312–320.
1
[2]. A frasiabian, A.(2007). The importance of protection and management of Karst water as drinking water resources in Iran. Environ Geol, 52:673–677.
2
[3]. Angelini, P., 1997, Correlation and spectral analysis of two hydrogeological systems in central Italy, Hydrol , Vol 42(3), PP:425–438.
3
[4]. Cooper, A.H., Farrant A.R. & Price S.J., 2011 - The use of karst geomorphology for planning, hazard avoidance and development in Great Britain. Geomorphology, 134: 118-131.
4
[5]. de Jong, C., Cappy, S. and Funk, D.(2008). A transdisciplinary analysis of water problems in the mountainous karst areas of Morocco. Engineering Geology 99, 228–238.
5
[6]. De Ketelaere, D., Hotzl, H., Neukum, C., Civita, M. and Sappa, G.(2004). Hazard analysis and mapping. In: Zwahlen F, editor. Vulnerability and risk mapping for the protection of carbonate (karst) aquifers,EUR 20912. Brussels7 European Commission, Directorate-General XII Science, Research and Development; p. 86–105.
6
[7]. Do¨ rfliger, N.(1996). Advances in karst groundwater protection strategy using artificialtracer tests analysis and multiattribute vulnerability mapping. The` se e`me cycle, Universite´ de Neuchaˆtel, Suisse, 292 pp.
7
[8]. Eastman, J.,R., Kyem, P.A.K. and Toledano, O.J.(1993).AProcedure formulti-objective decision making in GIS under conditions of conflicting objectives. In: EGIS’93, pp. 438–447.
8
[9]. Eisenlohr, L., Bouzelboudjen, M., Kiraly, L., Rossier, Y., 1997. Numerical versus statistical modelling of natural response of a karst hydrogeological system, Hydrology, Vol, 202, 244–262.
9
[10]. Ford, D. C., Williams, P., 2007, "Karst Hydrogeology and Geomorphology", John Wiley & Sons, 576 pp.
10
[1]. Gerth, J., Förstner, U. (2004) Long-term forecast: Key to groundwater protection. Environmental Science and Pollution Research 11(1):49-56.
11
[11]. Gogu, R.and Dassargues, A. (1998). Sensitivity analysis for the EPIK vulnerability assessment in a local karstic aquifer. In: Workshop: Vulne´ rabilite´ et rotection des Eaux Karstiques. Neuchaˆtel (Suisse), vol. 37. American Water ResourcesAssociation, pp. 139–408. 1.
12
[12]. Goldscheider, N., Drew, D., 2004, Methods in Karst Hydrogeology, Taylor& Francis.
13
[13]. Kovacic, G., 2009, Hydrogeological study of the Malenščica karst spring(SW Slovenia) by means of a time series analysis, ACTA CARSOLOGICA, Vol, 39/2, Pp:201–215.
14
[14]. Karim, H. Raeisi, E. Bakalowicz, M. (2004). Characterising the main karst aquifers of the Alvand basin, northwest of Zagros , Iran, by a hydrogeochemical approach, Hydrogeology Journal, Volume 13, Issue 5-6, pp 787-799.
15
[15]. Lee, JY., Lee, KK,. 2002, Use of hydrologic time series data for identification of recharge mechanism in a fractured bedrock aquifer system, Hydrol, Vol, 229,PP.190–201.
16
[16]. Liu, L., Chen, X., Xu, G., Shu, L., 2011, Use of hydrologic time-series data for identification of hydrodynamic function and behavior in a karstic water system in China, Hydrogeology ,Vol 19, PP: 1577–1585.
17
[17]. Mangin, A., 1971, Etude des débits classés d'exutoires karstiques portant sur un cycle hydrologique, Annales de spéléologie,Vol 28(1),PP. 21-40.
18
[18]. Mangin, A., 1975, Contribution a l`étude hydrodynamique des aquifères karstiques. Thèse, Institut des Sciences de la Terre de l`Université de Dijon.
19
[19]. Mangin,A.,1982.L approche systemique du karst, consequences conceptuelles et methodologiques.Reunion monografica sobre el karst, Larra. 141-157.
20
[20]. Waele, J., Plan., Lukas. and Audra, PH.(2009). Recent developments in surface and subsurface karst geomorphology: An introduction. Geomorphology, vol 106, 1–8.
21
[21]. Zhang C, Yuan DX, Cao JH (2005) Analysis of environmental sensitivities of a typical dynamic epikarst system at Nongla monitoring site, Guangxi, China. Environ Geol 47:615–619
22
ORIGINAL_ARTICLE
پیشبینی و تشخیص ناهنجاریهای یونسفری زلزله در محتوای کلی الکترون نقشههای جهانی یونسفر(GIM) براساس تکنیک تبدیل موجک بهمنظور کاهش مخاطرات (زلزلۀ7/7 ریشتری سراوان ،16 آوریل2013)
زلزلهها رفتاری ناشناخته و غیرخطی دارند و با توجه به بزرگای زلزله، شاهد تغییراتی در لیتوسفر، اتمسفر و یونسفر خواهیم بود. پارامترهای یونسفر در برابر زلزلههای بزرگ بسیار حساساند و تحت تاًثیر قرار میگیرند. علاوه بر تغییرات یونسفری بهوجودآمده بر اثر فعالیتهای خورشیدی، تغییرات کوتاهمدت قابل توجهی در یونسفر دیده میشود که ناشی از تغییرات سریع در فعالیتهای ژئومغناطیسی است. بنابراین، تشخیص تغییرات نابهنجار یونسفری ناشی از فعالیتهای خورشیدی و ژئومغناطیسی، بسیار دشوار خواهد بود، بهویژه زمانیکه توفانهای ژئومغناطیسی کوچکی هم دخالت داشته باشند. پردازش سری زمانی محتوای کلی الکترون (TEC) یونسفری بهمنظور تشخیص نابهنجاریهای یونسفری، موضوع بسیار مهم و کاربردی برای کاهش مخاطرات زلزله، از طریق پیشبینی بهنگام و در اختیار داشتن زمان لازم برای تصمیمگیری و آمادهسازی وضعیت حاکم برای کاهش تلفات جانی و مالی در زمان رخداد زلزله خواهد بود. از دو تکنیک موجک برای سریهای زمانی غیرخطی و غیرثابت محتوای کلی الکترون استفاده شده است: تبدیل موجک تحلیلی (AWT) برای آشکارسازی تغییرات در TEC و تبدیل موجک متقابل (XWT) برای آنالیز روابط دوطرفۀ میان تغییرات نابهنجاریهای یونسفری و شاخصهای ژئومغناطیسی اطراف مرکز زلزله در حوزۀ زمان- فرکانس. زلزلهای در منطقۀ سراوان (53،62 درجة شرقی و 107،28 درجة شمالی) با بزرگای 7/7 در مقیاس ریشتر در تاریخ 16 آوریل2013 در زمان بیشینۀ فعالیت خورشیدی رخ داد. در این تحقیق، این زلزله تحت بازۀ 62روزه (1 مارس تا 31 آوریل 2013) توسط نقشة جهانی یونسفر (GIM) با نرخ دوساعته، بررسی شد و با در نظر گرفتن شاخصهای ژئومغناطیسی و خورشیدی موجود، شناسایی عوامل بهوجودآورندة تغییرات در محتوای کلی الکترون صورت گرفت. تحت شرایط آرام ژئومغناطیسی، تنها زلزله، دلیل این تغییرات دانسته شد و در فاصلة 10 تا 15 روز قبل از زلزله و 7 روز پس از زلزله، تغییرات شدیدی مشاهده شد. در بازۀ مورد مطالعه، سطح فعالیت خورشیدی بالا بود و مقادیر TEC تحت تأثیر تابشهای نابهنجار خورشیدی دچار تغییرات شدیدی شد. لازم است تغییرات فعالیتهای خورشیدی و فعالیتهای ژئومغناطیسی از روی TEC یونسفری حذف شود تا خطایی رخ ندهد. برای شناسایی اینکه آیا اغتشاشات یونسفری تشخیصدادهشده توسط AWT در ارتباط با فعالیتهای ژئومغناطیسی است یا نه، از XWT برای سریهای زمانی EC وAp در بازۀ زمانی 1 مارس تا 31 آوریل 2013 استفاده شده است. یک منطقۀ مشترک پرانرژی از طریق دو سری زمانی استخراج شده که برای تاریخ 17 مارس 2013 است. بر این اساس، این افزایش در محتوای کلی الکترون یونسفری بهدلیل آثار توفانهای ژئومغناطیسی بوده است. در بازۀ رخداد زلزله هیچ نقطۀ مشترک پرانرژی مشاهده نشد که نشان میدهد در زمان وقوع زلزله، فعالیت ژئومغناطیسی در ایجاد آنومالی یونسفری نقشی نداشته و عامل دیگری این ناهنجاری را در مقادیر یونسفری بهوجود آورده است که احتمالاً دلیلی بهجز زلزله نمیتواند داشته باشد. به این ترتیب، بهمنظور کاهش مخاطرات، با بررسی پارامترهای یونسفری میتوان زمان و فرکانس وقوع زلزله را با داشتن سری زمانی از تغییراتTEC پیشبینی و استخراج کرد.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52617_87b2866c531a70fef4a171d55b909548.pdf
2014-09-23
83
96
10.22059/jhsci.2014.52617
تبدیل موجک
زلزلة سراوان
شاخص ژئومغناطیس
کاهش مخاطرات
محتوای کلی چگالی الکترون
یونسفر
فریده
سبزه ای
far_sabzehee@ut.ac.ir
1
کارشناس ارشد ژئودزی - هیدروگرافی گروه مهندسی نقشهبرداری، پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
محمدعلی
شریفی
sharifi@ut.ac.ir
2
دانشیار، گروه مهندسی نقشهبرداری و پژوهشکده مهندسی فناوریهای اطلاعات مکانی، پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران، ایران
AUTHOR
مهدی
آخوندزاده
makhonz@ut.ac.ir
3
استادیار، گروه مهندسی نقشهبرداری، پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران، ایران
AUTHOR
]1[ . مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات (برای زندگی با کیفیت بهتر و محیط پایدارتر)، مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
1
[2]. Akhoondzadeh, M.,(2011), Comparative study of the earthquake precursors obtained from satellite data. Ph.D. thesis, University of Tehran, Surveying and Geomatics Engineering Department, Remote Sensing Division, pp. 1–157.
2
[3]. Akhoondzadeh, M., (2012). Anomalous TEC variations associated with the powerful Tohoku earthquake of 11 March 2011. Nat. Hazards Earth Syst. Sci. 12, 1453–1462.
3
[4]. Akhoondzadeh, M. Thermal and TEC anomalies detection using an intelligent hybrid system around the time of the Saravan, Iran, (Mw = 7.7) earthquake of 16 April 2013. J. Adv. Space Res, (2014), http://dx.doi.org/10.1016/j.asr.2013.12.017
4
[5]. Jin, S., Han, L., and Cho, J.,(2011), Lower atmospheric anomalies following the 2008 Wenchuan Earthquake observed by GPS measurements, J. Atmos. Sol.-Terr. Phys., 73, 810–814, doi:10.1016/j.jastp.2011.01.023.
5
[6]. Kon, S., Nishihashi, M., and Hattori, K.,(2011), Ionospheric anomalies possibly associated with M_6.0 earthquakes in the Japan area during 1998–2010: Case studies and statistical study, J. Asian Earth Sci., 41, 410-420, doi:10.1016/j.jseaes.2010.10.005.
6
[7]. Kuo, C., Huba, J., Joyce, G., and Lee, L.,(2011), Ionosphere plasma bubbles and density variations induced by pre-earthquake rock currents and associated surface charges, J. Geophys. Res, 116, A10317, doi:10.1029/2011JA016628.
7
[8]. Leonard, R. and Barnes Jr., R.,(1965), Observations of ionospheric disturbances following the Alaska earthquake, J. Geophys. Res., 70, 1250–1253, doi:10.1029/JZ070i005p01250.
8
[9]. Liu, J., Chen, Y., Pulinets, S., Tsai, Y., and Chuo, Y.,(2000), Seismo-ionospheric signatures prior to M_6.0 Taiwan earthquakes, Geophys. Res. Lett., 27, 3113–3116, doi:10.1029/2000GL011395.
9
[10]. Liu, J., Chen, Y., Chuo, Y., and Tsai, H.,(2001), Variations of ionospheric total electron content during the Chi-Chi Earthquake, Geophys. Res. Lett., 28, 1383–1386, doi:10.1029/2000GL012511.
10
[11]. Liu, J., Chen, Y., Chen, C., Liu, C., Chen, C., Nishihashi, M., Li, J., Xia, Y., Oyama, K., and Hattori, K.,(2009), Seismoionospheric GPS total electron content anomalies observed before the 12 May 2008 Mw7. 9 Wenchuan earthquake, J. Geophys. Res., 114, A04320, doi:10.1029/2008JA013698.
11
[12]. Li, M. and Parrot, M.,(2013), Statistical analysis of an ionospheric parameter as a base for earthquake prediction, J. Geophys. Res., 118, 3731–3739, doi:10.1002/jgra.50313.
12
[13]. Pisa, D., Parrot, M., and Santolík, O.,(2011), Ionospheric density variations recorded before the 2010 Mw 8.8 earthquake in Chile, J. Geophys. Res., 116, A08309, doi:10.1029/2011ja016611.
13
[14]. Zhao, B., Wang, M., Yu, T., Wan, W., Lei, J., Liu, L., and Ning, B.,( 2008), Is an unusual large enhancement of ionospheric electron density linked with the 2008 great Wenchuan earthquake?, J. Geophys. Res., 113, A11304, doi:10.1029/2008JA013613.
14
[15]. Rishbeth, H., Kohl, H., and Barclay, W.(1996), A history of ionospheric physics and radio communications,in: Modern Ionospheric Science, pp. 4–31.
15
[16]. Baumjohann, W. and Treumann, R. A.: Basic Space Plasma Physics, Imperial College Press, 57 Shelton Street, Covert Garden London WC2H9HE, 1997.
16
[17]. McNamara, L. F.,(1999) ,The Ionosphere, Communications, Surveillance, and Direction Finding,Krieger publishing company.
17
[18]. Habarulema, J. B., McKinnell, L.-A., and Opperman, B. D. L.,(2010), TEC measurements and modelling over Southern Africa during magnetic storms ; a comparative analysis, Journal of Atmospheric and Solar Terrestrial Physics, 72(5-6), 509–520.
18
[19]. Kelley, M. C. ,(2009), The Earth's Ionosphere: Plasma Physics and Electrodynamics (2nd ed.). United States of America: Academic Press.
19
[20]. Hargreaves, J. K. ,(1992),The Solar-Terrestrial Environment: an introduction to geospace - the science of the terrestrial upper atmosphere, ionosphere and magnetosphere. (A. J. Dessler, J. T. Houghton, & M. J. Rycroft, Eds.) Cambridge: Cambridge University Press .
20
[21]. Skone, S. ,(1998), Wide area ionosphere grid modelling in the auroral region. PhD Thesis, University of Calgary, Department of Geomatics Engineering, Calgary, Alberta, Canada.
21
[22]. Grinsted, A., Moore, J., and Jevrejeva, S.,(2004), Application of the cross wavelet transform and wavelet coherence to geophysical time series,Nonlinear Proc. Geoph., 11, 561–566.
22
[23]. He L. M., L. X. Wu, A. De Santis, S. J. Liu and Y. Yang ,(2014), Is there a one-to-one correspondence between ionospheric anomalies and large earthquakes along Longmenshan faults?, Annales Geophysicae, 32, 187-196.
23
[24]. عبدی،ن.،(1390)،مدلسازی یونسفر بصورت منطقهای در ایران با استفاده از داده های شبکه، طرح پژوهشی سازمان نقشه برداری IPGN.
24
ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم زمان وتکنیکهای پیشبینی مخاطرات طبیعی
مخاطرهشناسی از جمله علومی است که اگرچه بشر از گذشتۀ دور با آن مواجه بوده و حتی تکنیکهایی نیز برای پیشبینی آن در دست داشته است، در چرخۀ دانش جدید سابقۀ چندان طولانی ندارد. مفهوم مخاطره و ریسک وقتی معنا پیدا میکند که رخدادها دو ویژگی خاص از خود بروز دهند: اول آنکه غیرمنتظره باشند، و دوم آنکه آسیبزننده و زیانآور باشند. وضعیت عمومی کرۀ زمین را باید در زمرۀ دورههای گرم تلقی کرد و آنچه بهصورت دورههای سرد رخ داده، فراتر از نوعی شوک برودتی نبوده است، بهصورتیکه از 750هزار سال گذشته تا کنون، مجموع دورههای گرم 630هزار سال و مجموع دورههای سرد 120هزار سال بوده است. تشخیص غیرمنتظره بودن حوادث بهسادگی امکانپذیر نیست و نیازمند بهکارگیری تکنیکهای خاصی است که از آن جمله میتوان از روشهای آماری نام برد. در این شیوهها پیشفرضهای خاصی برای دادهها در نظر گرفته میشود، مانند اینکه متغیر عامل، از زمان تبعیت نکند یا بهتعبیری تصادفی باشد. پس از اثبات چنین فرضی، با بررسی رابطۀ یک یا چند ویژگی متغیر عامل، میتوان الگوی وقوع رخداد مخاطرهآمیز را تحلیل کرد. در این مقاله که برگرفته از یک طرح تحقیقاتی در دانشگاه اصفهان است، با واکاوی روشهای آماری مانند آزمون چرخشی عطف، تصادفی بودن پدیده اثبات شده و با تمسک به روش تحلیل چهارگانۀ شدت- فرکانس، نحوۀ وقوع آن تحلیل میشود. نتایج این تحقیق نشان میدهد که: - نحوۀ وقوع رخدادها سبب مخاطرهآمیزتلقی شدن آنها میشود؛ - مفهوم فرکانس- شدت در ژئومورفولوژی، بیانگر نحوۀ وقوع حوادث غیرمنتظره و بهعبارتی نوعی پیشبینی مشروط است که ما را در مدیریت مواجهه با این رخدادها یاری میدهد.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52620_3e3f7198e6110e55123d3e88138e8f63.pdf
2014-09-23
97
109
10.22059/jhsci.2014.52620
آزمون چرخشی عطف
زمان
فرکانس - شدت
کاتاستروف
مخاطرهشناسی
سوسن
دلسوز
susandelsooz@yahoo.com
1
دانشجوی دورة دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
طیبه
محمودی
taybeh.mahmoodi@gmail.com
2
دانشجوی دوره دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
محمد حسین
رامشت
mh.rammesht@gmail.com
3
استاد دانشکدة علوم جغرافیایی و برنامهریزی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
مژگان
انتظاری
entezary54@yahoo.com
4
استادیار دانشکدة علوم جغرافیایی و برنامهریزی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
]1[. قیومی محمدی،حمیدرضا (1383). فضا و نگرش فضایی در مطالعات خاک و ژئومورفولوژی (مطالعۀ موردی) سراب حوضة آبی زایندهرود، دانشگاه اصفهان: 5.
1
]2[. سپهر ،عادل (1393). ژئوسیستمهای نامتعادل- تحلیل قوانین لیاپانوف در شکلگیری الگوها (نوآوری در حوزة دانش ژئومورفولوژی)، مجلة جغرافیا و برنامهریزی محیطی سال بیستوپنجم، شمارة پیاپی:64-53.
2
[3]. kennedy ,barbara,(1992) ,Hutton to Horton: views Of sequence ,progression and equilibrium in Geomorphology. P 235.
3
[4]. Hart.,M.G,(1986) , Geomorphology Pure and Applied, George Allen &Unwin,p200.
4
[5]. Miller j.p & Wolman,M.G (1960),magnitude and frequency of forces in geomorphic process.p.54-74.
5
[6]. Gardner,J.s,(1980). Frequency,magnitude ,and spatial distribution of mountain rock falls and rockslides in the highwood passarea ,alberta Canada P95-276.
6
[7]. Turcotte .D , (1997), Fractals and chaos in geology and geophysics, second edition ,Cambridge university press, p2.
7
[8]. Suplee ,curt(1998) untangling the science of climate National geographic ,p44-63.
8
]9[. محمودی ،طیبه (1393). هویت آینهای ایران، مجلۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی سال بیستوپنجم، شمارۀ پیاپی 79 - 53.
9
[10]. Goudi,A.1992 :Environmental change. Oxford University Press.
10
]11[. علیزاده، امین (1385). هیدرولوژی کاربردی، دانشگاه امامرضا: 702-696.
11
]12[. محمودی، فرجالله (1367). ژئومورفولوژی اقلیمی، انتشارات دانشگاه تهران: 352.
12
[13]. Halliday , D. &Resnik. R.,( 978), Physics part I and II(New york:John wiley& sons ) ,p827.
13
[14]. Miller j.p & Wolman,M.G (1960),magnitude and frequency of forces in geomorphic process.p.54-74.
14
[15]. Turcotte .D , (1997), Fractals and chaos in geology and geophysics, second edition ,Cambridge university press, p2.
15
[16]. Thor ne,colin(1988),Geomorphology an introduction to theatrical ,Boston university human .p 52-77.
16
[17]. Gutenberg &Richter(1954)frequency and energy of earthquakes ,p17-19.
17
]18[. مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات، دانشگاه تهران: 13.
18
ORIGINAL_ARTICLE
امکانسنجی پیشبینی زلزله توسط بررسی پیشنشانگر b-value (مطالعۀ موردی: زلزلۀ سیلاخور ایران)
در مطالعۀ حاضر تلاش شد تغییرات پارامتر b-value با استفاده از توزیع فراوانی- بزرگا برای دادههای قبل و پس از زلزلۀ سیلاخور با استفاده از دادههای شبکۀ لرزهنگاری باند پهن پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله و توسط رابطۀ گوتنبرگ- ریشتر مقایسه شود. تغییرات مکانی و زمانی این پارامتر نیز تحلیل شد. با بررسی تغییرات مکانی پارامتر b-value در منطقۀ رومرکزی، ناهنجاریهایی قبل از رخداد جنبش دیده شد و در نتیجه اطلاعات مهمی در خصوص تغییر استرس در منطقه با کاهش b-value برآورد شد. از طرف دیگر، ناهنجاریهایی در پارامتر b-value (افزایش پارامتر) در دادههای پسلرزههای جنبش قوی در سیلاخور دیده شد که نشاندهندۀ کاهش استرس در منطقه بود. بنابراین کاهش و افزایش این پارامتر مرتبط با افزایش و کاهش استرس در گسلهای فعال و تغییر نرخ لغزش در منطقۀ مورد نظر است. بهطور کلی نتایج بررسیهای تغییرات زمانی مطالعۀ حاضر نشان داد پارامترb-value قبل از رخداد جنبش 31 مارس سیلاخور در 2006، روند کاهشی و پس از آن روند افزایشی داشته است. ناهنجاریهای دیدهشده در مقدار b قبل و پس از جنبش اصلی سیلاخور در منطقه نشان میدهد که تغییرات پارامتر مذکور میتواند بهعنوان یک پیشنشانگر با برآورد زمانی و مکانی زلزله در راستای برخی از قطعات گسلهای منطقه در نظر گرفته شود. بنابراین، ثبت دادههای مناسب توسط شبکههای لرزهنگاری در مناطق گوناگون و نظارت دائمی بر پارامترb-value میتواند در پیشبینی بلندمدت یا میانمدت در خصوص مکان تقریبی رخدادهای آتی در مناطق فعال لرزهخیز مفید باشد.
https://jhsci.ut.ac.ir/article_52621_81408f2712a727fe29b81bc055aa2394.pdf
2014-09-23
111
125
10.22059/jhsci.2014.52621
ایران
پارامترb-value
پیشبینی زلزله
پیشنشانگرها
زلزله
سیلاخور
جمیله
واشقانی فراهانی
jamileh.farahani@gmail.com
1
مربی مؤسسۀ ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
]1[. جمیله واشقانى فراهانى و مهدى زارع (2009). بررسی پیشلرزههای زمینلرزه یازدهم فروردین ماه 1385 سیلاخور. نخستین همایش پیشیابی زلزله در پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله.
1
[2]. Enescu B., Mori J., Miyazawa M., Kano, Y. (2009). Omori-Utsu law c-values associated with recent moderate earthquakes in Japan, Bull. Seismol. Soc. Am., 99, 2A, 884–891, doi:10.1785/012008021.
2
[3]. Mogi, K. (1962). Magnitude-frequency relation for elastic shocks accompanying fractures of various materials and some related problems in earthquakes, Bull. Earthquake Res. Inst., Univ. Tokyo, 40, pp. 831-853.
3
[4]. Scholz, C.H. (1968).The frequency-magnitude relation of micro-fracturing in rock and its relation to earthquakes, Bull. Seismol. Soc. Am. 58, 399-415.
4
[5]. Wyss, M. (1973). Towards a physical understanding of the earthquake frequency distribution, Geophys. J. R. Astron. Soc., 31, pp. 341-359.
5
[6]. Wa rren N.W. and Latham G.V., 1970, An experimental study of thermally induced icrofracturing and its relation to volcanic seismicity, J. Geophys. Res., 75, pp. 4455–4464.
6
[7]. Mogi, K. (1990). Seismicity before and after large shallow earthquakes around the Japanese islands, Tectonophysics, 175, 1-33.
7
[8]. Urbancic, T. I, Young, R. P. (1993). Space-time variations in source parameters of mining-induced seismic events with M<0, Bull. Seismol. Soc. Am., 83, 378-397.
8
[9]. Molchan, G., Dmitrieva, O. (1990). Dynamic for the magnitude-frequency relation for foreshocks, Phys. Earth Planet. Inter. 61, 99-112.
9
[10]. Gutenberg, R. and Richter, C. F. (1944). Frequency of earthquakes in California, Bull. Seismol. Soc. Am., 34, 185–188.
10
[11]. Nuannin, P, Kuljanek, O (2012), A Study of b-value Precursors Applied to the Andaman-Sumatra Region, Journal of Earth Science and Engineering, 2, 166-188.
11
[12]. Westerhaus, M., M. Wyss, R. Yilmaz, and J. Zschau (2002). Correlating variations of b values and crustal deformations during the 1990s may have pinpointed the rupture initiation of the Mw = 7.4 Izmit earthquake of 1999 August 17. Geophysical Journal International 148, 139–152.
12
[13]. Aki, K. (1965). Maximum lilkelihood estimate of b in the formula logN=a-bM and its confidence limits, Bull. Earthq. Res. Inst., 43, 237-239.
13
[14]. Ustu, T. (1965). A method in determining the value of b in a formula logn =a-bM showing the magnitude frequency for earthquakes. Geophys. Bull. Hokkaido Univ., 13, 99-103.
14
[15]. Bender, B. (1983). Maximum likelihood estimation of b values for magnitude grouped data, Bull. Seismol. Soc. Am., 73(3), 831-851.
15
[16]. Shi, Y., Bolt, B.A. (1982). The standard error of the magnitude-frequency bvalue, Bull. Seismol. Soc. Am., 72, 1677-1687.
16
[17]. Wiemer, S. (2001). A software package to analyze seismicity: ZMAP, Seismol. Res. Lett., 72, 373-382.
17
] 18.[ جمیله واشقانى فراهانى (1386). پایاننامة کارشناسی ارشد. برآورد جنبش شدید زمین با استفاده از روش توابع تجربی گرین در زلزله 31 مارس 2006 سیلاخور بروجرد.
18
[19]. Chan, H. C., Wu, Y.M, Tseng, T. L, Lin and Chen, C.C. (2012). Spatial and temporal evolution of b-values before large earthquakes in Taiwan, Tectonophysics., 532-535, 215-222.
19
[20]. Nuannin, P. and Kulhanek, O. (2012). A Study of b-value Precursors Applied to the Andaman-Sumatra Region, Journal of Earth Science and Engineering, 2 ,166-188.
20
[21]. Urbancic, T. I., C-I. Trifu, J. M. Long, and R.P. Young (1992). Space-time correlation of b values with stress release, PAGEOPH., 139 (3/4), 449-462.
21
[22]. Wyss, M., F. Klein, K. Nagamine, and S. Wiemer (2001). Anomalously high bvalues in the South Flank of Kilauea volcano, Hawaii: evidence for the distribution of magma below Kilauea’s East rift zone, J. Volcan. Geotherm. Res., 106, 23-37.
22
[23]. Wiemer, S. and Wyss, M. (1997). Mapping the frequency-magnitude distribution in asperities: An improved technique to calculate recurrence times, J.Geophys. Res., 102, 15,115–15,128.
23
[24]. Wiemer, S. and Katsumata, K. (1999). Spatial variability of seismicity parameters in aftershock zones, J. Geophys. Res., 104(B6), 13,135–13,151.
24
[25]. Gerstenberger, M., S. Wiemer, D. Giardini (2001). A systematic test of the hypothesis the b-value varies with depth in California, Geophys. Res. Letts., 28(1), 57-60.
25
[26]. Nuannin, P. (2006). The Potential of b-value Variations as Earthquake Precursors for Small and Large Events. Digital Comprehensive Summaries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Science and Technology 183.
26
[27]. Vasheghani-Farahani, J. (2014).Monitoring the variations of b-value and seismicity in the Makran ranges, the absence of a notable event in west of Makran subduction zone. Geodynamics Research International Bulletin; 2 (3): XXXIX-XLVII.
27
[28]. Vasheghani-Farahani, J, Zaré, M and Cichowicz, A. (2014). Microseismicity of Tehran region based on the data recorded in a local Network: 2004-2010. Episodes Journal; 37 (3): 206-217.
28
[29]. Gulia, L., Wiemer, S., Schoremmer, D. (2010). Asperity-based earthquake likelihood models for Italy, Annals of Geophysics, 53, 3, doi: 10.4401/ag-4843.
29
[30]. Wiemer, S, Wyss, M. (2002). Mapping spatial variability of the frequency-magnitude distribution of earthquakes, Adv.Geophys. 45, 259-302.
30
[31]. Sammonds, P.R., P.G. Meredith, and I.G. Main (1992), Role of pore fluid in the generation of seismic precursors to shear fracture, Nature, 359, 228-230.
31
[32]. Molchan, G.M., T.L. Kronrod, and A.K Nekrasova (1999), Immediate foreshocks: time variation of the b-value, Phys. Earth Planet. Inter., 111, 229-240.
32