2024-03-29T02:50:08Z
https://jhsci.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7404
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
سخن عضو هیأت تحریریه/ چرا دانش مخاطرات؟ (ارزیابی آسیبپذیری محیطهای دانشگاهی و ضرورت پیشگیری)
2015
06
22
137
139
https://jhsci.ut.ac.ir/article_54864_0493bf80b9d179095f5c6bb96a46154e.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
تحلیل اثر تولید چندمکانی در افزایش توان کاهش مخاطرات و آسیبپذیری در زنجیرۀ تأمین
محمد علی
بهشتی نیا
مصطفی
مقیمی
مخاطرات در حوزههای مختلف ابعاد و جوانب مختلفی دارد. امروزه با توجه به حساسیت موجود در صنایع، افزایش توان سازمانها در مواجهه با بحرانها و مقابله با عدم قطعیتها و ریسکهای تولید ضروری بهنظر میرسد. یکی از راههایی که برای مقابله با این ریسکها مطرح میشود، افزایش چابکی، پایداری و انعطافپذیری یک فرایند تولیدی است. در این تحقیق، نحوۀ افزایش توان برخورد با بحرانها و ریسکها در بخش تولید با رویکرد مدیریت یکپارچۀ فرایند تولید، استفاده از ناوگان حملونقل اشتراکی و تولید چندمکانی با هدف کاهش تأخیر در تأمین مواد و قطعات اولیۀ مورد نیاز شرکت تولیدکننده بررسی میشود. بهمنظور حل مسئله از یک الگوریتم ژنتیک بهنام الگوریتم ژنتیک پویا استفاده شده است. سپس به تحلیل نتایج در حالت تکمکانی و چندمکانی پرداخته میشود. نتایج نشان میدهد که حالت چندمکانی موجب تأخیر کمتری در تأمین قطعات و مواد اولیه برای شرکت سازنده میشود. همچنین عواملی نظیر افزایش تعداد تأمینکنندگان، تعداد وسایل نقلیه و کاهش تعداد سفارشها، مقدار زمانهای پردازش و حملونقل موجب کاهش تأخیر در زنجیرۀ تأمین میشود.
الگوریتم ژنتیک
تأخیر
تولید چندمکانی
زنجیرۀ تأمین
کاهش آسیبپذیری
مخاطرات
2015
06
22
141
156
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55058_3615b6b5938af7cef06c4e7621bafd61.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
بررسی فرایند اطلاعرسانی در زلزلههای دوگانۀ اهر– ورزقان و مخاطرات ناشی از آن
پروانه
پیشنمازی
یاسمین
استوار ایزدخواه
زمینلرزههای 21 مرداد 1391 اهر- ورزقان از جمله زلزلههای دوگانه بهشمار میرود که بهفاصلۀ 11 دقیقه از هم، اولی با بزرگای 2/6 و دیگری 3/6 ریشتر اتفاق افتاد. این زلزله بیش از 300 کشته و 3000 زخمی بر جای گذاشت. جلوگیری کامل از خسارات و آثار منفی یک زلزله در حال حاضر ممکن نیست، اما کنترل و مدیریت آن بهگونهای که خسارات مذکور به حداقل خود کاهش یابد، با استفاده از فرایند مدیریت بحران صحیح امکانپذیر است. همچنین عکس این موضوع هم میتواند مصداق پیدا کند؛ بدین معنا که مدیریت نادرست بحران، نهتنها میتواند دامنۀ خسارات را افزایش دهد، بلکه ممکن است به مخاطرات ثانویه مثل نارضایتی، اعتراض و بینظمی اجتماعی، اغتشاش و ... تبدیل شود. بههمین دلیل اطلاعرسانی در مرحلۀ وقوع بحران و انتشار اخبار دقیق و صحیح از مشخصات یک زلزله و آثار آن در ساعات اولیه، عامل تعیینکنندهای در فرایند مدیریت بحران و جلوگیری از بروز مخاطرات محیطی است.
در این مقاله که بر اساس اطلاعات گردآوریشدۀ اسنادی و کتابخانهای و نیز مصاحبه با مسئولان و مدیران در مورد زلزلههای دوگانۀ اهر- ورزقان تهیه شد، وضعیت اطلاعرسانی رسانهها و بهویژه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بهعنوان رسانۀ رسمی و ملی، بررسی شد؛ بدین منظور دو بُعد اصلی اطلاعرسانی در حین بحران شامل: «اطلاعرسانی از وقوع زلزله و مشخصات آن» و «اطلاعرسانی از آثار زلزله» ارزیابی شده و ضعفها و قوتهای آن تشریح میشود. براساس بررسیهای بهعملآمده در این مقاله نتیجهگیری میشود با اینکه اطلاعرسانی از وقوع زلزلههای دوگانۀ اهر- ورزقان بهدرستی انجام گرفت که این مورد ناشی از ارتقای عملکرد شبکههای لرزهنگاری و شتابنگاری در کشور است، اما اطلاعرسانی صحیح و سریع از آثار زلزله همچنان دچار نقصان است. یکی دیگر از نتایج این پژوهش مبین آن است که رسانههای محلی عملکرد مطلوبتری در پوشش خبری زلزلۀ مذکور در مقایسه با رسانۀ ملی داشتند و عدم اطلاعرسانی کامل رسانۀ ملی از این واقعه، عرصه را برای فعالیت رسانههای غیررسمی و بیگانه و بروز شایعات هموار ساخت.
اطلاعرسانی
دقت و صحت خبر
زلزلۀ اهر- ورزقان
سرعت خبر
صدا و سیما
مخاطرات
2015
06
22
157
170
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55059_506b21084bfd194b53b9d166fdb59448.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
عوامل مداخله در مواد غذایی فاسد و مخاطرات ناشی از آن
محمد ابراهیم
شمس ناتری
مریم
مهذب
افزایش تولید مواد غذایی در عرصههای گوناگون، بهمرور زمان بر رشد جمعیت تأثیر مثبت داشته است. اهمیت مواد غذایی در سلامت و زندگی انسان، بهخصوص در حوزۀ اقتصاد انکارنشدنی است. با توجه به تقاضای روزافزون مواد غذایی در سراسر دنیا، افرادی بهطور سهوی یا عمدی، از طریق تولید، عرضه، واردات و صادرات مواد غذایی فاسد و آلوده، سبب بیماریهای لحظهای، کوتاهمدت، طولانیمدت و حتی مرگ بسیاری از افراد میشوند. ازاینرو عدم ایمنی مواد غذایی بهعنوان یکی از مخاطرات موجود، درصورتی که به خطر بالفعل تبدیل شود، منجر به واکنش آنی بدن شده و مسمومیت را بههمراه خواهد داشت. در موارد بسیاری، عوارض ناشی از آن بهمروز زمان و اغلب در دوران میانسالی، بهصورت بیماریهای مزمن بروز مییابد. از دیگر پیامدهای بالفعل شدن اینگونه مخاطرات میتوان به خسارتهای مالی، کاهش تجارت مواد غذایی، کاهش گردشگری و افزایش هزینههای پزشکی و اقتصادی اشاره کرد. در تحقیق حاضر بهمنظور بحث و استدلال از روش کتابخانهای، توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده و در مواردی نیز از نظر کارشناسان حوزۀ مواد غذایی، استفاده شده است. شناخت عوامل مداخله در مواد غذایی فاسد و آلوده از حیث جرمشناختی، میتواند به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و در نتیجه کاهش آستانۀ خطر کمک کند. از عوامل مداخله در مواد غذایی فاسد و آلوده میتوان به عدم نظارت کافی بر مواد غذایی، نقایص و کمبودهای قانونی، تخلف برخی از بازرسان، نوسانات اقتصادی و فرهنگ کاری حاکم اشاره کرد که باید برای هر یک چارهاندیشی شود.
ایمنی مواد غذایی
پیشگیری
کاهش آستانۀ خطر
مخاطره
مداخله در مواد غذایی فاسد و آلوده
2015
06
22
171
189
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55060_a9399b4a943e84b6bb1761c3278320f6.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
تحلیل اسطوره ای مخاطرات
مجید
جهانی
سید محمد رضا
حسینی بهشتی
سید حمید
طالب زاده
مهدی
قوام صفری
انسان همواره در پی شناخت پدیدههای مخاطرهآمیز محیط اطراف زندگی بوده است. افراد و جوامع همواره به رابطة معنادار بین پدیدهها معتقد بودند و بیشتر از طریق احساس و تصورات ذهنی آنها را درک میکردند. درک تطور این شناخت یک ضرورت است. موضوعی که در این مقاله به آن پرداخته میشود، ارتباط و هماهنگی شناخت اسطورهای با پدیدههای مخاطرهآمیز است. در این راستا به این پرسش پاسخ میدهیم که چرا مخاطرات اسطورهای تفسیر میشدند و چرا تفسیر اسطورهای مخاطرههای طبیعی و انسانی بین جوامع مختلف، متفاوت بوده است. ازاینرو در نوع تفسیر اسطورهای پدیدهها، نگرشهای متفاوتی پدید آمده است. این مقاله با استفاده از روش قیاسی و استقرایی و از طریق مطالعات کتابخانهای تهیه شده است. بهنظر میرسد تبیین اسطورهای، نوعی نگرش برای تفسیر انسانی از مخاطرات است. در این نگرش، انسان از علل علمی رخدادها اطلاعی ندارد و قادر به تفسیر علمی نیست؛ همچنین در آن جنبة عقلانی (منطقی) کمتر مشاهده میشود. چنین تفسیری شامل پنداشتها، باورها و داستانهایی است که تنها در محدودة تاریخ گذشته است. هرچند در حال حاضر نیز بهشکل مدرن خود را ظاهر میسازد، آنچه در اسطوره گذشته و حال بازتاب داده شده، پاسخ به نیازها، دلهرهها، آرزوها و خواستهای انسان است؛ انسانی که دیگر ابزارهای تشخیص وی هنوز به مرحلهای از بلوغ نرسیده است که خود را بینیاز از اسطوره بداند. در این مقاله تلاش میشود که بهنحوی این نگرش بررسی شود.
اسطوره
شناخت
مخاطرات
نگرش
2015
06
22
191
206
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55061_b16cef5f509c60b20a42add08b9bee34.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
تشخیص آنومالیهای حرارتی قبل از وقوع زلزله با تلفیق الگوریتمهای شبکة عصبی مصنوعی و بهینهسازی کلونی مورچه
سپهر
چوب ساز
مهدی
آخوندزاده هنزائی
محمدرضا
سراجیان مارالان
ازآنجا که تشخیص آنومالیهای لرزهای بهدلیل ساختار پیچیدة زمین و عدم شناخت کامل سازوکار وقوع زلزله، دشوار است، دسترسی به دادههای حرارتی متنوع بهدستآمده از روشهای سنجش از دوری سبب شده تا امکان بررسی آنومالی حرارتی قبل از وقوع زلزلههای بزرگ فراهم شود. آنومالیهای حاصل از پیشنشانگرهای حرارتی، از اصلیترین منابع پیشبینی زلزلهاند. در این مطالعه با استفاده از پیشنشانگرهای دمای سطح (Land Surface Temperature)، دمای جو (Atmospheric Temperature)، شار گرمای نهان سطح (Surface Latent Heat Flux) و موج بلند خروجی (Outgoing long-wave radiation) امکان وقوع آنومالی حرارتی قبل از زلزلههای ورزقان (21/05/1391)، بوشهر (20/01/1392) و سراوان (27/01/1392) بررسی شده است.
برای تشخیص آنومالی پیش از وقوع زلزله، سری زمانی مربوط به دمای سطح و دمای جو توسط محصولات سنجندۀ MODIS، شار گرمای نهان سطح از کتابخانة GLDAS و موج بلند خروجی از محصولات سنجندة AIRS در دورة زمانی قبل و پس از وقوع زلزله تشکیل شد و با تلفیق شبکۀ عصبی مصنوعی و الگوریتم بهینهسازی کلونی مورچه این سریهای زمانی پیشبینی شده و امکان وقوع آنومالی در آنها بررسی شد. همچنین نتایج حاصل از این روش با نتایج روش شبکۀ عصبی با الگوی آموزش لونبرگ-مارکارد (Levenberg–Marquardt) مقایسه شده است. نتایج این تحقیق نشاندهندة وقوع آنومالی در تغییرات دمای سطح زمین، دمای جو، شار گرمای نهان سطح و موج بلند خروجی ۱۰ تا ۱۳ روز پیش از وقوع زلزلة ورزقان، دمای جو و موج بلند خروجی ۶-۹ روز و شار گرمای نهان سطح ۲ روز پیش از وقوع زلزلة بوشهر و تشخیص آنومالی در تمامی پیشنشانگرهای حرارتی مورد مطالعه ۵ تا ۸ روز پیش از وقوع زلزلة سراوان است.
آنومالی
الگوریتم بهینهسازی کلونی مورچه
زلزله
شبکۀ عصبی مصنوعی
پیشنشانگرهای حرارتی
2015
06
22
207
224
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55062_3ea15513e9c99943d50ddb61df23a13c.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
مقایسۀ مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با فرایند تحلیل سلسلهمراتبی در ارزیابی خطر زمینلغزش
ایمانعلی
بلواسی
محمدحسین
رضائی مقدم
محمدرضا
نیکجو
خلیل
ولی زاده کامران
زمینلغزش یکی از مخاطرات طبیعی در مناطق کوهستانی بهشمار میرود که هرساله به خسارات زیادی منجر میشود. حوضۀ دوآب الشتر با داشتن چهرهای کوهستانی و مرتفع و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوۀ زمینلغزش است. هدف این تحقیق مقایسۀ مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، بهمنظور ارزیابی خطر زمینلغزش در حوضۀ دوآب الشتر است. بدین منظور ابتدا پارامترهای مؤثر در وقوع زمینلغزش استخراج و سپس لایههای مربوط تهیه شد. سپس نقشۀ پراکنش زمینلغزشهای رخدادۀ حوضه تهیه شد. در ادامه با مقایسه و بررسی نقشۀ عوامل مؤثر بر لغزش با نقشۀ پراکنش زمینلغزشها، تأثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، سنگشناسی، بارش، کاربری اراضی، فاصله از گسل و آبراهه در محیط نرمافزار ArcGIS سنجیده شد. در این پژوهش بهمنظور پهنهبندی خطر زمینلغزش در حوضۀ دوآب الشتر، از مدلهای شبکۀ عصبی مصنوعی و تحلیل سلسلهمراتبی استفاده شد. در مدل شبکۀ عصبی مصنوعی الگوریتم پسانتشار خطا و تابع فعالسازی سیگموئید بهکار گرفته شد. ساختار نهایی شبکه دارای 8 نورون در لایۀ ورودی، 11 نورون در لایۀ پنهان و 1 نورون در لایۀ خروجی شد. پس از بهینه شدن ساختمان شبکه، کل اطلاعات منطقه در اختیار شبکه قرار گرفت و در نهایت با توجه به وزن خروجی، نقشۀ پهنهبندی زمینلغزش تهیه شد. در روش فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، پس از مقایسۀ زوجی و استخراج وزن پارامترها، با تلفیق آنها پتانسیل زمینلغزشی حوضه بهدست آمد. برای ارزیابی و طبقهبندی نتایج خروجی مدلهای مورد استفاده در برآورد خطر لغزش منطقه از ضریب آماری کاپا استفاده شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با ضریب کاپای 90/0روش کارامدتری نسبت به مدل تحلیل سلسلهمراتبی در تهیۀ نقشۀ خطر لغزشهای حوضۀ دوآب الشتر است.
حوضۀ دوآب الشتر
زمینلغزش
سیستم اطلاعات جغرافیایی
شبکۀ عصبی مصنوعی
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
2015
06
22
225
250
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55063_ae89f84e1461a21d5a22d82c4db17851.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
تحلیل و پهنهبندی مخاطرات مورفوتکتونیک شهرستان کامیاران
بختیار
ولدی
سعید
خضری
محمد صدیق
قربانی
این پژوهش به ارزیابی کمّی تأثیر تکتونیک فعال در توسعه و تحول لندفرمها و پهنهبندی خطر آسیبهای تکتونیکی شهرستان کامیاران در جنوب استان کردستان میپردازد. منطقۀ پژوهش شامل دو حوضه به نام رازآور و سیروان است. دادههای حاصل از نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی، تصاویر ماهوارهای و بررسیهای میدانی با نرمافزارهای ARC GIS و EXCEL تجزیهوتحلیل شدند. در ارزیابی کمّی تأثیر تکتونیک فعال در تحول لندفرمها از شاخصهای مورفوتکتونیکی (شاخص شیب طولی رودخانه، سینوزیتۀ جبهۀ کوهستان، شاخص پهنای کف دره نسبت به ارتفاع و شاخص عدم تقارن حوضه) استفاده شد و نتایج ارزیابی بهصورت شاخص نسبی فعالیتهای تکتونیکی (Iat) ارائه شد. برای پهنهبندی خطر آسیبهای تکتونیکی از متغیرهای طبیعی ( شیب، سطح ایستایی آب، مقاومت لیتولوژی، فاصله از گسل و ترکیب نقشههای حاصل از آنها) استفاده شد، سپس تجزیهوتحلیل و همپوشانی لایههای اطلاعاتی در محیط نرمافزار ARC GIS با استفاده از مدل وزندهی سلسلهمراتبی (AHP ) اجرا و منطقه پهنهبندی شد. نتایج نشان داد این شهرستان بهدلیل قرار گرفتن در دو زون ساختاری سنندج – سیرجان و زاگرس مرتفع، تنوع سنگشناسی و وجود گسلها دارای وضعیت ژئومورفیک ویژهای است. نتایج حاصل از شاخصهای مورفومتری در هر دو حوضۀ آبخیز بیانگر فعال بودن منطقۀ تحقیق از نظر فعالیتهای تکتونیکی است. براساس شاخص Iat، دو حوضۀ شمالی و جنوبی در کلاس فعالیتهای تکتونیکی شدید قرار دارد. بنابر نقشۀ آسیبپذیری تکتونیکی تحلیل سلسلهمراتبی، بیشترین خطر نسبی منطقه در محدودۀ شمال، جنوب غرب و قسمتهایی از شمال شرق واقع است. نواحی مرکزی حوضههای شمالی و جنوبی دارای حد متوسط آسیبپذیری است. بیشترین سطح منطقۀ تحقیق در محدودهای با آسیبپذیری زیاد قرار دارد و کمترین آسیبپذیری نسبی نیز بهصورت پراکنده در حوضههای شمالی و جنوبی مشاهده میشود.
آسیب تکتونیکی
پهنهبندی
تحلیل سلسلهمراتبی
کامیاران
مورفوتکتونیک
2015
06
22
251
268
https://jhsci.ut.ac.ir/article_55064_9d52c735372009a0dddda08b97fb0b94.pdf
مدیریت مخاطرات محیطی
2423-415X
2423-415X
1394
2
2
چکیده انگلیسی
2015
06
22
1
7
https://jhsci.ut.ac.ir/article_59334_0ea6ee4d35ba60e6e2cdb6653df2c727.pdf