امکان‌سنجی پیش‌بینی زلزله توسط بررسی پیش‌نشانگر b-value (مطالعۀ موردی: زلزلۀ سیلاخور ایران)

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسنده

مربی مؤسسۀ ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در مطالعۀ حاضر تلاش شد تغییرات پارامتر b-value با استفاده از توزیع فراوانی- بزرگا برای داده‌های قبل و پس از زلزلۀ سیلاخور با استفاده از داده‌های شبکۀ لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله و توسط رابطۀ گوتنبرگ- ریشتر مقایسه شود. تغییرات مکانی و زمانی این پارامتر نیز تحلیل شد. با بررسی تغییرات مکانی پارامتر b-value در منطقۀ رومرکزی، ناهنجاری‌هایی قبل از رخداد جنبش دیده شد و در نتیجه اطلاعات مهمی در خصوص تغییر استرس در منطقه با کاهش b-value برآورد شد. از طرف دیگر، ناهنجاری‌هایی در پارامتر b-value (افزایش پارامتر) در داده‌های پس‌لرزه‌های جنبش قوی در سیلاخور دیده شد که نشان‌دهندۀ کاهش استرس در منطقه بود. بنابراین کاهش و افزایش این پارامتر مرتبط با افزایش و کاهش استرس در گسل‌های فعال و تغییر نرخ لغزش در منطقۀ مورد نظر است. به‌طور کلی نتایج بررسی‌های تغییرات زمانی مطالعۀ حاضر نشان داد پارامترb-value  قبل از رخداد جنبش 31 مارس سیلاخور در 2006، روند کاهشی و پس از آن روند افزایشی داشته است. ناهنجاری‌های دیده‌شده در مقدار b قبل و پس از جنبش اصلی سیلاخور در منطقه نشان می‌دهد که تغییرات پارامتر مذکور می‌تواند به‌عنوان یک پیش‌نشانگر با برآورد زمانی و مکانی زلزله در راستای برخی از قطعات گسل‌های منطقه در نظر گرفته شود. بنابراین، ثبت داده‌های مناسب توسط شبکه‌های لرزه‌نگاری در مناطق گوناگون و نظارت دائمی بر پارامترb-value  می‌تواند در پیش‌بینی بلندمدت یا میان‌مدت در خصوص مکان تقریبی رخدادهای آتی در مناطق فعال لرزه‌خیز مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


 
]1[. جمیله واشقانى فراهانى و مهدى زارع (2009). بررسی پیش‌لرزه‌های زمین‌لرزه یازدهم فروردین ماه 1385 سیلاخور. نخستین همایش پیش‌یابی زلزله در پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله.
[2]. Enescu B., Mori J., Miyazawa M., Kano, Y. (2009). Omori-Utsu law c-values associated with recent moderate earthquakes in Japan, Bull. Seismol. Soc. Am., 99, 2A, 884–891, doi:10.1785/012008021.
[3]. Mogi, K. (1962). Magnitude-frequency relation for elastic shocks accompanying fractures of various materials and some related problems in earthquakes, Bull. Earthquake Res. Inst., Univ. Tokyo, 40, pp. 831-853.
[4]. Scholz, C.H. (1968).The frequency-magnitude relation of micro-fracturing in rock and its relation to earthquakes, Bull. Seismol. Soc. Am. 58, 399-415.
[5]. Wyss, M. (1973). Towards a physical understanding of the earthquake frequency distribution, Geophys. J. R. Astron. Soc., 31, pp. 341-359.
[6]. Wa rren N.W. and Latham G.V., 1970, An experimental study of thermally induced icrofracturing and its relation to volcanic seismicity, J. Geophys. Res., 75, pp. 4455–4464.
[7]. Mogi, K. (1990). Seismicity before and after large shallow earthquakes around the Japanese islands, Tectonophysics, 175, 1-33.
[8]. Urbancic, T. I, Young, R. P. (1993). Space-time variations in source parameters of mining-induced seismic events with M<0, Bull. Seismol. Soc. Am., 83, 378-397.
[9]. Molchan, G., Dmitrieva, O. (1990). Dynamic for the magnitude-frequency relation for foreshocks, Phys. Earth Planet. Inter. 61, 99-112.
[10]. Gutenberg, R. and Richter, C. F. (1944). Frequency of earthquakes in California, Bull. Seismol. Soc. Am., 34, 185–188.
[11]. Nuannin, P, Kuljanek, O (2012), A Study of b-value Precursors Applied to the Andaman-Sumatra Region, Journal of Earth Science and Engineering, 2, 166-188.
[12]. Westerhaus, M., M. Wyss, R. Yilmaz, and J. Zschau (2002). Correlating variations of b values and crustal deformations during the 1990s may have pinpointed the rupture initiation of the Mw = 7.4 Izmit earthquake of 1999 August 17. Geophysical Journal International 148, 139–152.
 [13]. Aki, K. (1965). Maximum lilkelihood estimate of b in the formula logN=a-bM and its confidence limits, Bull. Earthq. Res. Inst., 43, 237-239.
[14]. Ustu, T. (1965). A method in determining the value of b in a formula logn =a-bM showing the magnitude frequency for earthquakes. Geophys. Bull. Hokkaido Univ., 13, 99-103.
[15]. Bender, B. (1983). Maximum likelihood estimation of b values for magnitude grouped data, Bull. Seismol. Soc. Am., 73(3), 831-851.
[16]. Shi, Y., Bolt, B.A. (1982). The standard error of the magnitude-frequency bvalue, Bull. Seismol. Soc. Am., 72, 1677-1687.
[17]. Wiemer, S. (2001). A software package to analyze seismicity: ZMAP, Seismol. Res. Lett., 72, 373-382.
] 18.[ جمیله واشقانى فراهانى (1386). پایان‌نامة کارشناسی ارشد. برآورد جنبش شدید زمین با استفاده از روش توابع تجربی گرین در زلزله 31 مارس 2006 سیلاخور بروجرد.
[19]. Chan, H. C., Wu, Y.M, Tseng, T. L, Lin and Chen, C.C. (2012). Spatial and temporal evolution of b-values before large earthquakes in Taiwan, Tectonophysics., 532-535, 215-222.
[20]. Nuannin, P. and Kulhanek, O. (2012). A Study of b-value Precursors Applied to the Andaman-Sumatra Region, Journal of Earth Science and Engineering, 2 ,166-188.
[21]. Urbancic, T. I., C-I. Trifu, J. M. Long, and R.P. Young (1992). Space-time correlation of b values with stress release, PAGEOPH., 139 (3/4), 449-462.
[22]. Wyss, M., F. Klein, K. Nagamine, and S. Wiemer (2001). Anomalously high bvalues in the South Flank of Kilauea volcano, Hawaii: evidence for the distribution of magma below Kilauea’s East rift zone, J. Volcan. Geotherm. Res., 106, 23-37.
[23]. Wiemer, S. and Wyss, M. (1997). Mapping the frequency-magnitude distribution in asperities: An improved technique to calculate recurrence times, J.Geophys. Res., 102, 15,115–15,128.
[24]. Wiemer, S. and Katsumata, K. (1999). Spatial variability of seismicity parameters in aftershock zones, J. Geophys. Res., 104(B6), 13,135–13,151.
[25]. Gerstenberger, M., S. Wiemer, D. Giardini (2001). A systematic test of the hypothesis the b-value varies with depth in California, Geophys. Res. Letts., 28(1), 57-60.
[26]. Nuannin, P. (2006). The Potential of b-value Variations as Earthquake Precursors for Small and Large Events. Digital Comprehensive Summaries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Science and Technology 183.
[27]. Vasheghani-Farahani, J. (2014).Monitoring the variations of b-value and seismicity in the Makran ranges, the absence of a notable event in west of Makran subduction zone. Geodynamics Research International Bulletin; 2 (3): XXXIX-XLVII.
[28]. Vasheghani-Farahani, J, Zaré, M and Cichowicz, A. (2014). Microseismicity of Tehran region based on the data recorded in a local Network: 2004-2010. Episodes Journal; 37 (3): 206-217.
[29]. Gulia, L., Wiemer, S., Schoremmer, D. (2010). Asperity-based earthquake likelihood models for Italy, Annals of Geophysics, 53, 3, doi: 10.4401/ag-4843.
[30]. Wiemer, S, Wyss, M. (2002). Mapping spatial variability of the frequency-magnitude distribution of earthquakes, Adv.Geophys. 45, 259-302.
[31]. Sammonds, P.R., P.G. Meredith, and I.G. Main (1992), Role of pore fluid in the generation of seismic precursors to shear fracture, Nature, 359, 228-230.
[32]. Molchan, G.M., T.L. Kronrod, and A.K Nekrasova (1999), Immediate foreshocks: time variation of the b-value, Phys. Earth Planet. Inter., 111, 229-240.