انتخاب تأمین‌کنندگان در زنجیرۀ تأمین سبز پروژه‌های صنعت نفت و گاز با ترکیب روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیارۀ فازی

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکدۀ صنایع، دانشگاه تهران

2 استادیار، دانشکدۀ معماری، دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری مدیریت پروژه و ساخت دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به افزایش روزافزون مخاطرات محیطی ناشی از فعالیت‌های صنعتی، توجه بیش از پیش به جوانب این موضوع و تلاش برای فعالیت‌های پایدار سبب افزایش اهمیت مسائل زیست‌محیطی شده است. هدف این تحقیق یافتن معیارهای مؤثر در انتخاب تأمین‌کنندگان کالاهای پروژه‌های نفت و گاز با مدنظر قرار دادن اهمیتی است که این تأمین‌کنندگان برای خطرهای محیطی حاصل از عملکرد محصولاتشان قائل‌اند. با مطالعۀ عملکردهای گذشته و بازنگری آموخته‌های پروژه‌های اجراشده و نظرخواهی از خبرگان و صاحبان تجارب اجرایی، نکات اساسی در زنجیرۀ تأمین کالا که با عملکردهای محیطی ارتباط مستقیم داشتند، شناسایی شده و معیارها مشخص شد و با ترکیب دو روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و روش ترجیح براساس مشابهت به راه حل ایده‌آل (TOPSIS) فازی و انجام مقایسه‌های زوجی برای تعیین اوزان هر کدام از معیارها و مقایسۀ هر کدام از تأمین‌کنندگان با توجه به معیارهای شناسایی‌شده، در نهایت معیارهای اصلی و اثرگذار برای لحاظ در انتخاب یک تأمین‌کننده سبز شناسایی شد. نتایج این تحقیق قابل کاربرد در مدل‌های مورد استفادۀ کمیته‌های تصمیم‌گیرنده در انتخاب پیمانکاران و تأمین‌کنندگان کالاهای نفت و گاز است که تأثیر بسیار مهمی در سبز کردن زنجیرۀ تأمین کالا می‌توانند داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


[1]. احمدی، علی‌اکبر؛ افشاری، محمدعلی؛ و شکاری، حمیده (1390). «ارائة مدلی برای سنجش موفقیت سازمان‌ها در مدیریت زنجیرة تأمین سبز با رویکرد انتخاب تأمین‌کنندة سبز (مورد: شرکت فولاد آلیاژی ایران)». فصلنامة پژوهشنامة بازرگانی. ش 66 . ص. 127-95.
[2]. رمضانیان، محمدرحیم؛ و حیدرنیای کهن، پدرام (1389). «عوامل مؤثر بر مدیریت زنجیرة تأمین سبز در صنعت گردشگری (مورد مطالعه: آژانس‌های مسافرتی شهر تهران)». فصلنامة مطالعات گردشگری. ش 14. ص. 151-125.
[3]. صابری، مریم (1393). «ارزیابی و انتخاب تأمین‌کنندگان مواد اولیه در زنجیرة تأمین با استفاده از روش‌های MCDM (مورد مطالعه: مجتمع صنایع لاستیک سیرجان)». رسالة کارشناسی ارشد، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
[4]. صفایی قادیکلایی، عبدالحمید؛ طبیبی، محمدرضا؛ و حاجی‌آبادی، فاطمه (1392). «ارزیابی و رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان شرکت ایزل سنگین ایران (دسا) در مدیریت زنجیرة تأمین سبز با استفاده از تکنیک‌های MCDM فازی». ویژهنامة بررسیهای بازرگانی. ش 58. ص. 13-1.
 [5]. فتحی، محمدرضا (1391). «مکانیابی ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز شرکت گاز استان تهران با استفاده از ترکیب روش اولویت‌بندی فازی و GTMA فازی». پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران.
[6]. قنبری، علی؛ و مخزن موسوی، هادی (1387). «رویکرد منطق فازی برای مدلسازی اقتصاد زیرزمینی در ایران». پژوهشنامة اقتصادی. ش 11. ص. .91-113
[7]. Awasthi, A.; Chauhan, S.; & Goyal S.K. (2010). “A Fuzzy Multi-criteria Approach for evaluating environmental performance of suppliers”. Production Economics. 126. pp. 370-378.
[8]. Bai, C.; & Sarkis, J. (2010). “Integrating into supplier selection with Grey System and Rough Set Methodologies”. International Journal of production Economic. 124(1). pp. 252-264.
[9]. Chang, D.Y. (1996). “Applications of the extent analysis method on Fuzzy AHP”. European Journal of Operational Research. 95. pp. 649-655.
[10]. Chiou, C.Y.; Hsu, C.W.; & Hwang, W.Y. (2008). “Comparative investigation on Green Supplier Selection of the American, Japanese and Taiwanese electronics industry in China”. International conference on IE&EM. IEEE 811 Dec. pp. 1909-1914.
[11]. Diabat, A.; & Kannan, G. (2011). “An analysis of the drivers affecting the implementation of Green Supply Chain Management”. Resources, conservation and recycling. 55(6). pp. 659-667.
[12]. Govindan, K.; Kannan D.; & Rajendran S. (2013). “Fuzzy Axiomatic Design approach based green supplier selection: a case study from Singapore”. Journal of cleaner production. pp. 1-15.
[13]. Handfield, R.; Sroufe R.; & Walton S. (2005). “Integrating Environmental Management and Supply Chain strategies”. Business strategy and the environment. 14(1). pp. 1-19.
[14]. Hsu, C.W.; Kuo, T.C.; Chen, C.H.; & Hu A.H. (2011). “Using DEMATEL to develop a Carbon Management Model of supplier selection in Green Supply Chain Management”. Journal of cleaner production. pp. 1-9.
[15]. Igarashi, M.; Boer L.; & Magerholmfet, A. (2012). “What is required for greener supplier selection? A literature review and conceptual model development”. Journal of purchasing & supply management. 19. pp. 247-263.
[16]. Kannan, D.; Jabbour, A.; & Jabbour, C. (2013). “Selecting green suppliers based on GSCM practices: using Fuzzy TOPSIS applied to a Brazilian electronics company”. European Journal of operational research. 233. pp. 432- 447.
[17]. Kannan, D.; Khodaverdi, R.; Olfat, L.; Jafarian, A.; & Diabat, A. (2012). “Integrated Fuzzy Multi-Criteria Decision Making methods and Multi-Objective Programming approach for supplier selection and order allocation in a Green Supply Chain”. Journal of cleaner production. 47. pp. 355-367.
[18]. Lee, A.H.; Kang, H.Y.; Hsu, C.F.; & Hung, H.C. (2009). “A Green Supplier Selection model for High-Tech Industry”. Expert systems with applications. 36. pp. 7917-7927.
[19]. Rajendran, S.; Govindan, K.; Sarkis, J.; & Murugesan P. (2013). “Multi-Criteria Decision Making approaches for green supplier evaluation and selection: A literature review”. Journal of cleaner production. pp. 1-18.
[20]. Rodrigues, F.; Juniora, L.; Osirob, L.; Cesar, L.; & Carpinettia R. (2014). “A comparison between Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods to supplier selection”. Applied soft computing. 21. pp. 194-209.
[21]. Sarkis, J. (1998). “Evaluating environmentally conscious business practices”. European Journal of Operational research. 107(1). pp. 159-174.
[22]. Yeh, W.C.; Chuang, M.C. (2011). “Using multi-objective genetic algorithm for partner selection in Green Supply Chain problems”. Expert systems with applications. 38. pp. 4244-4253.