بررسی تأثیر هندسۀ پلان و انحنای بدنۀ ساختمان بر رفتار لرزه‌ای ساختمان‌های بلند دارای سازۀ هگزاگرید

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 پژوهشگر دورة کارشناسی ارشد، دانشکدة معماری، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران

2 دانشیار دانشکدۀ معماری، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

4 استادیار دانشکدۀ معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران

چکیده

شکل هندسی ساختمان، چه در پلان و چه در ارتفاع بر رفتار لرزه‌ای آن تأثیرگذار است. از سوی دیگر فرم بنا از منظر مسائل زیبایی‌شناختی و عملکرد ساختمان در معماری دارای اهمیت بسیار است. اگر بتوان فرم بنا را به‌گونه‌ای طراحی کرد که هم پاسخگوی ویژگی‌های معماری بنا باشد و هم از منظر رفتار لرزه‌ای عملکرد مطلوب‌تری را ارائه دهد، هر دو هدف یادشده همزمان تحقق خواهند یافت. تا کنون کمتر به تأثیر شکل هندسی ساختمان در پلان و بدنه بر رفتار لرزه‌ای آن پرداخته شده است. بنابراین در این مقاله سعی شد علاوه‌بر در نظر گرفتن محدودیت‌های معماری همچون مساحت هستۀ مرکزی و طبقات، ارتفاع بنا، پلان آزاد و عمق نور مناسب در طبقات، با در نظر گرفتن فرم‌های خاص در ارتفاع و پلان ساختمان، به بررسی رفتار لرزه‌ای آن پرداخته شود تا به فرم‌های مناسبی دست یافت که علاوه‌بر تأمین نیازهای معماری و سازه‌ای بنا، موجب اقتصادی شدن طراحی شوند. برای این منظور ساختمان‌های 70 طبقه با سازۀ هگزاگرید با سه شکل دایره، پنج‌ضلعی و مثلث برای پلان و سه فرم استوانه‌ای، محدب و مقعر در ارتفاع، با سطح زبربنای کل یکسان بررسی شدند. پژوهش از نوع کمّی است و مدل‌سازی فرم‌ها با استفاده از نرم‌افزار راینو و تحلیل مدل‌های سازه‌ای در نرم‌افزار سپ 2000 صورت گرفته است. براساس نتایج می‌توان گفت با کاهش تعداد اضلاع پلان در بدنه‌های محدب، وزن کل حدود 11 درصد و برش پایه حدود  10 درصد کاهش یافت، درحالی که با افزایش تعداد اضلاع پلان در بدنه‌های مقعر، از وزن کل حدود 5 درصد کاسته شد و مقدار برش پایه با افزایش یا کاهش تعداد اضلاع پلان، دچار تفاوت محسوسی نشد.

کلیدواژه‌ها


[1]. اردکانی، امیررضا؛ گلابچی، محمود؛ حسینی، محمود؛ و علاقمندان، متین (1396). بررسی تأثیر فرم ساختمان‌های بلند بر پایداری سازه‌ای آنها با هدف کاهش مخاطرات زلزله (نمونۀ موردی: تأثیر پارامتر شکل پلان)، مدیریتمخاطراتمحیطی، دورۀ 4، شمارۀ 1، ص 42-27.
[2]. امبرسیز، نیکولاس؛ و ملویل، چارلز پیتر (1370). تاریخزمین‌لرزه‌هایایران، ترجمة ابوالحسن رده، تهران.
[3]. امینی، الهام (1384). «تبیین مفهوم بافت شهری و نقش آن در کاهش خطرات ناشی از زلزله»، مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی مخاطرات زمین، بلایای طبیعی و راهکارهای مقابله با آنها»، دانشگاه تبریز، 5 تا 7 مهر.
[4]. چارلسون، اندرو (1389). طراحیلرزه‌ایبرایمعماران، مقابله‌ایهوشمندانه با زلزله، ترجمۀ محمود گلابچی و احسان سروش‌نیا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[5]. شولر، ولفگانگ (1977) سازه‌هایساختمان بلند. ترجمة حجت‌الله عادلی. چ پنجم، تهران: دهخدا.
[6]. صفوی، سید‌یحیی (1380). «ملاحظاتی بر بلندمرتبه‌سازی در تهران: ساختمان‌های بلندمرتبه در تهران»، رشد آموزش جغرافیا، شمارۀ 85، ص 29-18
[7]. گلابچی، محمود؛ و گلابچی، محمدرضا (1392). مبانی طراحی ساختمان‌های بلند، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[8]. مقیمی، ابراهیم (1393). دانشمخاطرات (برایزندگیبا کیفیتبهتر)، چ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[9]. Alaghmandan, M.; & Elnimeiri, M. (2013). “Reducing Impact of Wind on Tall Buildings through Design and Aerodynamic Modifications (Architectural and Structural Concepts to Mitigate Wind Effect on Tall Buildings)”, Architectural Engineering Conference 2013 (AEI). Pennsylvania State University, State College, Pennsylvania, USA. Published by ASCE.       
[10]. Amin, J.A.; & Ahuja, A.K. (2010). “Aerodynamic Modifications to the Shape of the Buildings: A Review of the State-Of-The-Art”, Asian Journal of Civil Engineering (Building and Housing), Vol. 11, 4:433-450.   
[11]. Ardekani, A.; Dabbaghchian, I.; Alaghmandan, M.; Golabchi, M.; Hosseini S. M. & Mirghaderi S. R. (2020) “Parametric design of diagrid tall buildings regarding structural efficiency”, Architectural Science Review, 63:1, 87-102, DOI: 10.1080/00038628.2019.1704395
[12]. Dickson, T. R. (1995). Introduction to chemistry (7 ed.). New York: John Wiley &Sons, Inc. 
[13]. De Meijer, J. (2012). “Hexagonal structure used as structural stability system”, Study of Literature. Eindhoven: Eindhoven University of Technology.          
[14]. Geim, A. K.; & Novoselov, K. S. (2007). “The rise of graphene”, Nature materials, Vol. 6, 183-191.           
[15]. Harris, P. J. (1999). Carbon Nanotubes and Related Structures, Cambridge: Cambridge University Press.      
[16]. HTA, A. (2010). Honeycomb Tube Architecture Technology (Volume III), Tokyo: Shinenchiku-sha.  
[17]. https://www.archdaily.com/901136/grimshaws-next-eden-project-could-be-in-the-north-of-england?ad_source=search&ad_medium=search_result_all
[18]. Ju, J.; & Summers, J. D. (2011). “Compliant hexagonal periodic lattice structures having both high shear strength and high shear strain”, Materials and design, 32, 512-524.      
[19]. Jani, K.; & Patel, P. (2013). “Analysis and Design of Diagrid Structural System for High Rise Steel Buildings”, Chemical, Civil and Mechanical Engineering Tracks of 3rd Nirma University International Conference on Engineering (NUiCONE-2012), Procedia Engineering 51 (2013) 92 – 100    
[20]. Khan, R.; & Shinde, S.B. (2015). “Analysis of Diagrid Structure in Comparison with Exterior Braced Frame Structure”, IJRET: International Journal of Research in Engineering and Technology, Volume: 04 Issue: 12.
[21]. Moon, K. (2008). “Material Saving Design Strategies for Tall Buildings Structures”, CTBUH 8th World Congress, 2008.
[22]. Montouri, M.; Fadda, M.; & Mele, E. (2015). “Hexagrid_hexagonal tube structures for tall buildings: patterns, modeling and design”. The Structural Design of Tall and Special Buildings. New York: John Wiley & Sons.    
[23]. Moon, K. (2012). “Sustainable Structural Design of Contemporary Tall Buildings of Various Forms”, CTBUH 2012 9th World Congress, Shanghai
[24]. SAP2000. Structural Analysis Program, Computer and Structures: Berkeley, CA.
[25]. Taranath, B.S. (1988). Structural Analysis & Design of Tall Buildings, Published by McGraw Hill. 
[26]. Wang, A. J.; & McDowell, D. L. (2004). “In-plane stiffness and yield strength of periodic metal honeycombs”, Journal of Engineering Materials and Technology, 126, 137-156.    
[27]. Wang, A. J.; & McDowell, D. L. (2004). “In-plane stiffness and yield strength of periodic metal honeycombs”, Journal of Engineering Materials and Technology, 126, 137-156.