ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری شهر یزد در برابر زلزله با استفاده از مدل‌های ترکیبی

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

2 استاد گروه جغرافیا، دانشکدۀ جغرافیا، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد

4 دانشیار گروه ژئومورفولوژی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران

5 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان

10.22059/jhsci.2022.349160.747

چکیده

زلزله پدیده‌ای است طبیعی که بی‌توجهی به آن خسارات جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت. وقوع زلزله‌های شدید بشر را بر آن داشته است که در فکر تدوین برنامه‌ای زیربنایی برای کاهش خطرها و آسیب‌های ناشی از آن باشد. هدف این تحقیق، بررسی خسارات ناشی از زلزله در شهر یزد با استفاده از مدل RADIUS و فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در محیط GIS در سناریوهای مطرح‌شده است. بر این اساس عوامل تعداد طبقات ساختمان، نوع خاک، نوع مصالح، موقعیت نسبت به گسل، قدمت ساختمان، شیب، تراکم جمعیت و شبکۀ معابر به‌کار گرفته شد. عوامل استفاده‌شده به‌صورت لایه‌های جداگانه در نرم‌افزار ArcGIS10 بررسی شد و اطلاعات لازم برای مدل‌ها استخراج و برای دستیابی به نتایج به مدل‌های مورد استفاده وارد شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که براساس سناریوی گسل انار، 21 درصد شهر آسیب خواهد دید و منطقۀ 2 آسیب‌پذیرتر از بقیۀ مناطق است؛ براساس سناریوی گسل مهریز- تفت نیز 38 درصد شهر آسیب خواهد دید و منطقۀ 2 آسیب‌پذیرتر از مناطق دیگر است. تحقیقات زیادی در زمینۀ آسیب‌پذیری انجام گرفته است. در تحقیقات، اغلب زلزله در شهر با داده‌های مکانی و براساس مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره و با شدت یکسان در سراسر شهر در مورد ساختمان‌ها بررسی شده، اما در این تحقیق با استفاده از مدل RADIUS شدت زلزله در بخش‌های مختلف شهر محاسبه و در سناریوهای مختلف شدت خسارت برآورد شده است.

کلیدواژه‌ها


[1]. Ahdanjad Mohsen, 1388, Modeling the vulnerability of cities against earthquakes, a case study of Zanjan city, PhD dissertation in geography and urban planning, University of Tehran.
[2]. Carlos A. Villacis and Cynthia N. Cardona, (1999), Guidelines for the implementation of earthquake risk management projects. Geo hazards International. Palo Alto, California.
[3]. Gulati.B, (2006), Earthquake Risk Assessment of Buildings Applicability of HAZUS in Dehradun, India, Unpublished MS Thesis, ITC, the Netherlands.
[4]. UNDP (2004), Reducing Disaster Risk, A Challenge for Development.