پهنه‌بندی لغزش زمین در منطقۀ کاشتر کامیاران برای کاهش مخاطرات

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی، تهران

3 کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی

4 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور

چکیده

 
زمین‌لغزش‌ها از مهم‌ترین مخاطرات ژئومورفولوژیک به‌شمار می‌روند. شناسایی مناطق حساس به خطر زمین‌لغزش از اقدامات اساسی در مدیریت منابع طبیعی و کاهش این مخاطرات است. منطقۀ کاشتر با مساحت 26 کیلومتر مربع در جنوب غربی استان کردستان در حاشیۀ شرقی کوه‌های شاهو واقع شده است. به‌منظور پهنه‌بندی، ابتدا پهنه‌های لغزشی با بازدیدهای میدانی بررسی شد که حدود 28 پهنۀ لغزشی شناسایی شد و پس از پردازش در محیط برنامۀGIS  به‌صورت یک لایه درآمد. با مبنا قرار دادن نقشۀ پراکنش زمین‌لغزش‌ها وزن‌دهی به پارامترهای مؤثر در زمین‌لغزش از جمله زمین‌شناسی، شیب جهت شیب، ارتفاع، بافت خاک، کاربری اراضی، فرسایش‌پذیری خاک، فاصله از گسل، تراکم آبراهه‌ها، و فاصله از جاده صورت گرفت. مدل رگرسیون لجستیک در محیط SPSS اجرا شد و نتایج نشان داد که عوامل تأثیرگذار بر وقوع زمین‌لغزش در منطقه به‌ترتیب فاصله از گسل، زمین‌شناسی، فرسایش‌پذیری خاک، جهت شیب و ... است. در نهایت منطقۀ تحقیق از نظر حساسیت به خطر وقوع زمین‌لغزش به پنج کلاس طبقه‌بندی شد که براساس آن 2/6 کیلومتر مربع دارای خطر بسیار زیاد، 6/4 کیلومتر مربع دارای خطر زیاد، 3/19 کیلومتر مربع دارای خطر متوسط، 9/7 کیلومتر مربع دارای خطر کم و در نهایت 5/6 کیلومتر مربع دارای خطر بسیار کم است.

کلیدواژه‌ها


 
 
 
 
 
 
 
منابع
[1]. آدابی، محمدحسین؛ موسوی حرمی، سیدرضا (1377). نقش لیتولوژی (سنگ‌شناسی) در رانش زمین در شمال شرق ایران، مجلة تحقیقات جغرافیایی زمستان 1377، شماره 51: 89-75.
[2]. احمدی، حسن (1367). ژئومورفولوژی کاربردی، جلد اول فرسایش آبی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول.
[3]. باخویشی، کاوه؛ (1383). مطالعة حرکات دامنه‌ای (با تأکید بر زمین‌لغزش) در جادة مریوان - کامیاران از سه‌راه دگاگا تا کامیاران ، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
[4]. ثروتی، محمدرضا (1381). ژئومورفولوژی منطقه‌ای ایران، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
[5]. حسین‌زاده، محمد‌مهدی؛ محمدرضا ثروتی، عادل منصوری، بابک میرباقری، سعید خضری پهنه بندی ریسک وقوع حرکات توده ای با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک مطالعه موردی: محدوده مسیر سنندج – دهگلان.
[6]. خالدی درویشیان، عبدالواحد؛ فدائی، نامق؛ غلامی، لیلا (1386). بررسی علل ایجاد زمین‌لغزش روستای دگاگا در استان کردستان.
[7]. رجائی، عبدالحمید (1373). کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، انتشارات قومس، تهران.
[8]. رستم‌پور، اسماعیل (1382). عوامل مؤثر بر حرکات دامنه‌ای حوضة رودخانه سقز، پایان‌نامة کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی.
[9]. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (1383). گزارش اول، دفتر مطالعات و ارزیابی آبخیزها، گروه مطالعة امور زمین‌لغزش‌ها.
[10]. شریعت جعفری، محسن (1375). زمین‌لغزش (مبانی و اصول پایداری شیب‌های طبیعی)، انتشارات سازه.
[11]. شمیرانی، احمد (1357). مقدمه­ای برژئودینامیک دامنه­ی کوهستان‌ها، مجله علوم زمین، شماره 2 فصل اول:30-1.
 [12]. شمیرانی، احمد (1358). بررسی کلی انواع حرکات دامنه‌ای، مجلۀ علوم زمین، شماره 2 فصل دوم، 30 ـ 1.
[13]. گزارش نقشۀ زمین‌شناسی 1:100000 تیژتیژ، 1385.
[14]. گزارش نقشۀ منابع و قابلیت اراضی استان کردستان،1360.
[15]. متولی، ص (1374)، مکانیسم فرسایش حرکات توده‌ای و روش پیشگیری و مبارزه با آن در حوضة آبخیز و از بخش چمستان نور، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
[16]. مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 
 
 
[17]. Akgun،A.Serhat، D.Fikri،B.2007. Landslide susceptibility mapping for a landslide-prone area (Findikli،NE of Turkey) by likelihood-frequency ratio and weighted linear combination models. Environ Geol 54:1127–1143.
[18]. Ayalew،l. and Yamagishi،H. (2005): The application of GIS-based Logistic regression for landslide susceptibility mapping in the Kakuda-Yaahiko Mountains،central Japan،Geomorphology 65،15-31.Chang،K.T. Chiang،S.H.Hsu،M.L. 2007. Modeling typhoon- and earthquake-induced landslides in amountainous watershed using logistic regression،Geomorphology 89: 335–347
[19]. Dai،F.C. and Lee،C.F. (2002): Landslide characteristics and slope instability modeling using GIS،Lantau،Hong Kong. Geomorphology 42،213-228.
[20]. Lee،S،Pradhan،B.2006.Probabilistic landslide hazards and risk mapping on penang Island،Malaysia،J.Earth Syst. Sci. 115،No. 6،December 2006،pp.661-672.
[21]. Ohlmacher،G.C.Davis،J.C.2003. Using multiple logistic regression and GIS technology to predict landslide hazard in northeast Kansas،USA،Engineering Geology 69: 331–343
[22]. Sezer،E. A.Pradhan،B.Gokceoglu،­­­C.2011. Manifestation of an adaptive neuro-fuzzy model on landslide susceptibility mapping: Klang valley،Malaysia. Expert Systems with Applications 38: 8208–8219