حوضۀ قرهسو یکی از زیرحوضههای رودخانۀ کرخه است که در استان کرمانشاه در غرب ایران قرار دارد. بهرغم سیلخیز نبودن حوضه از لحاظ فیزیوگرافی، سیلابهای شدیدی در این حوضه رخ داده است. مهمترین هدف این پژوهش، دستیابی به دیدی کلی از شرایط همدید ـ ترمودینامیک مؤثر بر بارشهای موجد دبیهای حدی است. بر این اساس از دو پایگاه داده شامل: الف) دادههای دبی و بارش روزانۀ اندارهگیریشده در سطح حوضه با پوشش زمانی 1389-1351، و ب) دمای هوا، فشار هوا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت باد مداری و باد نصفالنهاری، نم ویژه و نم نسبی ترازهای 1000،850 ، 700، 500 ،600 ، 400 ، 300 ، 250 ، 150 و 100 هکتوپاسکال نگاشتهشده در مرکز NCEP/NCAR بهصورت پایشهای ششساعته استفاده شد. در ادامه، با کاربرد روش توزیع احتمالاتی حد نهایی تیپ یک با دورۀ بازگشت دههزار سالۀ آستانه دبی 02/247 متر مکعب بر ثانیه در روز بهعنوان معیار تشخیص دبیهای استثنایی شناسایی شد که در نهایت پنج سیلاب برای تبیین استخراج شد که از میان آنها به تحلیل یک نمونه پرداخته شد. نتایج نشان داد که در طی این روزهای بارشی، سامانههای بندالی همچون سامانۀ رکس، اُمگا، کمارتفاع بریده و پشتۀ پرفشار در ترازهای میانی جو بر منطقۀ خاورمیانه ـ مدیترانه حاکماند که این الگوها خود گویای برهم خوردن حالت بهنجار جو هستند. همچنین بررسی شاخصها و نمودارهای ترمودینامیک حاکی از نبود همنهشت بیشینۀ شاخصها و بیشینۀ ناپایداریهای شرطی با بیشینۀ بارشهاست. بنابراین آگاهی از شرایط همدیدی سامانههایی که به سیلاب منجر میشوند میتواند در اخطار سیل قبل از وقوع بحران حائز اهمیت باشد.
نجفپور، بهرام (1392)، شناسایی الگوهای گردشی ایجادکنندة سیلاب در جنوب غرب ایران مورد: حوضۀ مند، جغرافیا و توسعه، شمارة 31: 92-77.
Craig, K.J (2002).MM5 Simulations of Urban induced Convective precipitation over Atlanta, GA, Master Thesis,San Jose State University.
Cavalcanti, I.F.A. (2012). Large scale and synoptic features associated with extreme precipitation over South America: A review and case studies for the first decade of the 21st century, Atmospheric Research, 27–40
Chen Chen, C., Y. Lang Lin & N. Ning Hsu (2011), Orographic effects on localized heavy rainfall events over southwestern Taiwan on 27 and 28 June 2008 during the post-Mei-Yu period. Atmospheric Research, No.101, pp. 595–610;
Galway, J. G., 1956. The lifted index as a predictor of latent instability. Bulletin of the American Meteorological Society 37, 528–529.
J.J. George (1960). Weather Forecasting for Aeronautics. New York: Academic Press. p. 673.
Liping, L., R. Zheng and Q. Danyu.(2005) Case studies on mesoscale structures of heavy rainfall system in the Yangtze river generated by Meiyu front. Scince in China Ser. D Earth Sciences. Vol.48. 1303-1311.
Miller, R. C. 1972. Notes on analysisand severe storm forecasting procedures of the Air Force Global Weather Central. Tech. Rept. 200(R). Headquarters, Air Weather Service, USAF, . 190 pp.
Moncrieff, M.W. M.J. Miller, 1976. The dynamics and simulation of tropical cumulonimbus and squall lines. Royal Meteorological Society 102: 373-394.
Seibert. P, A. Frank, and H. Formayer (2007), Synoptic and regional patterns of heavy precipitation in Austria. Theor. Appl. Climatol. 87, 139–153
Showalter, A. K., 1953. A stability index for thunderstorm forecasting. Bulletin of the American Meteorological Society 34: 250-252.
Sabziparvar, A.A., Parandeh, A., Lashkari, H. and Yazdanpanah H. (2010), Mid-Level Synoptic Analysis of Flood- Generating Systems in South-West of Iran (Case Study: Dalaki Watershed River Basin), Natural Hazards and Earth System Sciences, Vol. 10, pp. 2269-2279.
Villanueva, R.V., Borga, M., Zoccatelli, D., Marchi, L,. Gaume, E., Ehret, U.(2012) Extreme flood response to short-duration convective rainfall inSouth-West Germany, Hydrol. Earth Syst. Sci., 16, 1543–1559.