مکان‌یابی دفن پسماند در ناحیة اردل برای کاهش مخاطرات

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار آب‌و‌هواشناسی دانشگاه اصفهان

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان

چکیده

آلایندگی پسماندها منشأ بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی است. این آلاینده‌ها سبب آلودگی منابع آب، خاک و هوا و تخریب منظرهای طبیعی و گسترش بیماری می‌شوند. تعیین مناطق مساعد برای دفن پسماند از راهکارهای عمومی مقابله با این بحران است. در این پژوهش، بخش مرکزی شهرستان اردل به‌دلیل موقعیت خاص آن از نظر منابع آب فراوان (آب‌های معدنی) و اکوتوریسم بررسی شد. از پایگاه داده‌های زمینی ارتفاع، کاربری اراضی، روستاها و زمین‌شناسی براساس معیارهای استاندارد دفن پسماند در روش تحلیل سلسله‌مراتبی- زوجی استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که فاصله از کانون‌های جمعیتی، مناطق حفاظت‌شدة زیست‌محیطی، کاربری اراضی و منابع آب مهم‌ترین شاخص‌ها هستند و فاصله از زیرساخت‌های زیربنایی، سازندهای زمین‌شناسی و شیب در اولویت‌های بعدی قرار دارند. در این منطقه، 8/10 کیلومتر مربع در طبقۀ بسیار مناسب، 3/17 کیلومتر مربع در طبقۀ مناسب، 2/8 کیلومتر مربع در طبقۀ نسبتاً مناسب، 8/4 کیلومتر مربع در طبقۀ نسبتاً نامناسب و 3/1055 در طبقة نامناسب قرار دارند.
 
 

کلیدواژه‌ها


 
1. حیدرزاده، نیما (1380). معیارهای مکان‌یابی محل دفن مواد زاید جامد شهری، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
2. سازمان حفاظت محیط ‌زیست (1380). دستورالعمل مکان‌یابی محل دفن مهندسی-بهداشتی پسماندها، دفتر بررسی آلودگی آب‌وخاک.
3. سالنامۀ آماری استان چهارمحال و بختیاری (1390). سازمان برنامه و بودجۀ استان چهارمحال و بختیاری
4. سرتاج، محمد؛ صدوق، محمدباقر؛ جلالوندی، حمید (1386). کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS در مکان‌یابی محل‌های دفع پسماندهای ویژه. سومین همایش ملی مدیریت پسماند، تهران.
5. سعیدی، محسن، عابسی، عزیز، سرپاک، مسعود (1388). مکان‌یابی محل مناسب دفن مواد زاید خطرناک با استفاده از تکنیک‌های GIS و اولویت‌بندی سایت‌ها و استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی (‌(AHP علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورۀ یازدهم، شمارۀ یک، ویژه‌نامۀ بهار.
6. شهابی، هیمن؛ علایی، مسعود؛ حسینی، سیدمحمد؛ رحیمی، عثمان (1389). ارزیابی روش‌های تحلیل سلسله‌مراتبی و ترکیب خطی وزنی در مکان‌یابی محل دفن مواد زاید شهری با تأکید بر عوامل ژئومورفیک مطالعۀ موردی: شهر سقز. دانشگاه تبریز، آمایش محیط، دورۀ 3، شمارۀ 10.
7. صفاری، امیر (1392). تحلیل مخاطرات زیست‌محیطی و راهبردهای مدیریت پسماند در نواحی روستایی مطالعۀ موردی دهستان اجارود شهرستان گرمی، فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعة روستایی، سال دوم، شمارۀ بهار 1392.
8. فتحی، تورج، (1386). معیارهای مکان‌یابی زیست‌محیطی محل‌های دفن پسماندهای خطرناک. سومین همایش ملی مدیریت پسماند، سازمان شهرداری‌ها و دهداری‌های کشور، تهران.
9. فرهودی، رحمت‌الله؛ حبیبی، کیومرث؛ زندی بختیاری، پروین، (1384). مکان‌یابی محل دفن مواد زاید جامد شهری با استفاده از منطق فازی در محیط GIS (مطالعۀ موردی: شهر سنندج). نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 33، تهران.
10. قدسی‌پور، حسن (1387). فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
11. عبدلی، محمدعلی (1387). بازیافت مواد زاید شهری. چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
12. مجلسی، منیره؛ دامن‌افشان، حجت (1388). مکان‌یابی محل دفن پسماندهای شهری شهرستان دزفول با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS. دوازدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشکدۀ بهداشت.
13. مددی، صدیقه (1384). مکان‌یابی و مدیریت زیست‌محیطی دفع زباله‌های جامد شهرستان میانه. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم زمین، گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی.
14. ملایی، زینب؛ بخشی، محمدرضا؛ دباغ، اردلان (1391). تعیین مکان بهینۀ انباشت پسماند روستایی فیل‌آباد فارسان با استفاده از رهیافت تلفیقی: پرموتاسیون و بولین. مسکن و محیط روستا، دورۀ 31، شمارۀ 138.
15. نیکنامی، مریم؛ حافظی مقدس، ناصر (1389). مکان‌یابی محل دفن زباله‌های شهری در شهر گلپایگان با استفاده از سیستم GIS. فصلنامۀ زمین‌شناسی کاربردی، شمارۀ 1.
16-Burroungh:. P. A. (1990), Methods of Spatial Analysis in GIS International Journal of Geographic Information systems, 4, pp.221-223.
17-Eastman. J. R. (1997), IDRISI for Windows user's guide, Version 3.2, Clark labs for cartographic technology and Geographic Analysis Clarc University.
18-Satty, T. (1980), The Analysis Hierarchical Process: Planning Priority Setting, Resource Allocation New York: McGraw – hill.
19-Vastava, Sh:.Nathawa, T., (2003). Selection of potential waste disposal sites around ranchi urban complex using remote sensing and GIS techniques, urban planning, Map Asia Conference, pp.35-89.
20-Wang, G., et al. 2009. Landfill site selection using spatial information technologies and AHP: A case study in Beijing, China, Journal of Environmental Management90.2414-2421.
21-Yesilnacar,M,I,& Cetin, H.2005. Site selection for hazardous wastes: A case study from the GAP area, Turkey. Engineering Geology,81(4), 371-388.