بیمه، راهکاری موثر در مدیریت بلایای طبیعی

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد سلامت دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

4 دانشیار اقتصاد دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

در دهه‌های گذشته، مخاطرات طبیعی خسارات اقتصادی و تلفات جانی زیادی به کشور تحمیل کرده است. وقوع مخاطره، دارایی خانوار را به‌طور جدی در معرض خطر می‌دهد و با کاهش درآمد و پس‌انداز، سبب کاهش سطح رفاه آنان می‌شود. پس از وقوع مخاطره، بار مالی سنگینی به‌منظور کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان و بازسازی اماکن تخریب‌شده بر دوش دولت گذاشته می‌شود؛ اما با برنامه‌ریزی صحیح و اجرای اقداماتی پیش از وقوع با هدف کاهش خطر مخاطرات طبیعی، می‌توان هزینه‌های تحمیل‌شده را به‌شدت کاهش داد و بحران را مدیریت کرد. کشورهای توسعه‌یافته نیز از رویکرد پیشگیری به‌عنوان راهکاری برای کاهش خسارات استفاده می‌کنند. سرمایۀ بخش ساختمان در ایران سهم بزرگی از کل سرمایه‌گذاری را در بر می‌گیرد و به همین دلیل، یافتن راهکاری که در صورت بروز مخاطرات طبیعی -که اصلی‌ترین عامل تخریب ساختمان‌هاست- از نابودی ثروت ملی جلوگیری کند، ضروری است. در پژوهش حاضر که از بُعد هدف، کاربردی و دارای ماهیت توصیفی است، پس از بررسی پیشینۀ بیمۀ زلزله در آمریکا و ژاپن به‌عنوان نمونه‌های برتر در صنعت بیمه، به مطالعۀ صنعت بیمه کشور پرداخته شده و سپس با معرفی مدلی مفهومی که از نوآوری‌های این مطالعه محسوب می‌شود‌، مؤثرترین راهکار برای جبران خسارت‌های ناشی از مخاطرات و به‌ویژه زلزله معرفی شده است. بررسی‌ها حاکی از آن است که برای مدیریت مخاطرات طبیعی، بیمه به‌عنوان نهادی که ریسک را میان بیمه‌گزاران توزیع می‌کند، به‌عنوان مهم‌ترین و مؤثرترین راهکار به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته استفاده شده است. با استفاده از الزامات قانونی، نرخ‌گذاری مناسب و عادلانه برای حق بیمه و حمایت‌های دولت از برخی اقشار جامعه، می‌توان کمبود تقاضای موجود برای بیمۀ زلزله را رفع کرد و با افزایش حجم نقدینگی، زمینۀ توسعۀ صنعت بیمه را فراهم آورد. همچنین، بیمۀ زلزله به ساخت‌و‌ساز مقاوم و استاندارد در برابر زلزله می‌انجامد که در بلندمدت خسارت‌ها را به کمترین حد می‌رساند.
 

کلیدواژه‌ها


  1.  

    1. امامقلی‌پور، سارا (1393). اقتصاد بلایای طبیعی، انتشارات نور علم.
    2. امکچی، حمیده (1372). «نقش تعیین‌کنندۀ بیمه در صنعت ساختمان». فصلنامۀ صنعت بیمه: 50-43.
    3. بابائی، محمد؛ لکی روحانی، علی (1390). «مقایسۀ روش‌های نوین مقاوم‌سازی تیرهای بتنی (میلگردهای FRP)، با روش‌های قدیمی»، ششمین کنگرۀ ملی مهندسی عمران، دانشگاه سمنان، ایران.
    4. بدری، سید علی؛ موسوی، سیروس (1389). «تحلیلی بر روند تغییرات برخی ویژگی‌های مسکن روستایی در ایران». مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام.
    5. بسطامی، مرتضی (1389). «مروری بر توسعۀ بیمۀ زلزله در ژاپن برای بخش ساختمان و مسکن». پژوهشنامۀ زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، سال سیزدهم، ش سوم و چهارم: 62 - 53.
    6. پورریاحی، پروانه (1368). «کاربرد بیمه در جبران ضایعات زلزله». فصلنامۀ بیمۀ مرکزی ایران، سال چهارم، ش دوم: 54-38.
    7. دفتر برنامه‌ریزی و توسعه، ادارۀ تحلیل‌های آماری بیمۀ مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1395). سالنامۀ آماری سال 1394 صنعت بیمه. بیمۀ مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    8. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به نشانی www.gsi.ir
    9. صادقی، حسین؛ امامقلی‌پور، سارا (1387). «مطالعۀ تأثیر بلایای طبیعی بر تولید ناخالص غیرنفتی در ایران». مجلۀ تحقیقات اقتصادی، ش 83: 136‌- 115.
    10. صحت، سعید؛ اکرمی، حمید (1393). «دلایل عدم توسعۀ بیمۀ زلزله در ایران و ضرورت توسعۀ آن». ماهنامۀ تازه‌های جهان بیمه، ش 190 تا 200: 61 - 53.
    11. غفوری آشتیانی (1389). «مدیریت ریسک سوانح طبیعی و بیمه در ایران». هفدهمین همایش ملی و سومین همایش بین‌المللی بیمه و توسعه.
    12.   کاظمی، لیلا؛ کلانتری، محسن (1390). «تحلیل عوامل مؤثر بر بیمه نمودن مساکن شهر زنجان در برابر زلزله. فصلنامۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال سوم، ش 7: 117-99.
    13. کریمی، سید محمد (1392). «ارزیابی عملکرد صنعت بیمۀ کشور و تبیین چشم‌انداز آینده». فصلنامۀ سیاست‌های مالی و اقتصادی، ویژه‌نامۀ کارنامۀ اقتصادی دولت، سال یکم، ش 2: 202- 183.
    14. مقیمی، ابراهیم (1394). دانش مخاطرات برای زندگی با کیفیت بهتر و محیط پایدارتر. چ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
      1. Aaron, Pop (2006). “The Effects of Natural Disasters on Long Run Growth”. Major Themes in Economics. 61-82.
      2. Bayer, L. J. ; Reinhard Mechler (2008). “Insurance against losses from natural disasters in developing countries”. Reviewed for DESA publication.
        1. Benson, Ch. ; Clay, E. J. (2004). “Understanding the Economic and Financial Impacts of Natural Disasters”. Disaster Risk Management Series. World Bank. No. 4.
        2. Born, Patricia (2006). “The catastrophic effects of natural disasters on insurance markets”. J. uncertainty. vol. 33: 55-72.
        3. Craig E. (2013). “Hard market vs. soft market: the insurance industry’s cycle and why we’re currently in a hard market”. PSA perspective.
        4. Flores P.J.; Goltz J.D.; Najera G.V. (1985). “Earthquake Insurance a public policy dilemma”. Southern California Earthquake Preparedness Project. Federal emergency management agency. Earthquake hazard reduction series 7.
        5. General Insurance Rating Organization of Japan (2014). Earthquake Insurance in Japan. 3rd edition.
        6. Kiyoshi, O. (1966). “Background of establishment of an earthquake insurance system and outline of the system insurance”. Study magazine. 434.
        7. Kunreuther H. (1978). Issues on Earthquake Insurance: A Position Paper. Prepared for the J.H. Wiggins Company, Redondo Beach, CA.
        8. Shimbon (1980). All about earthquake insurance. General insurance association of Japan.
        9. Steinbrugge, Karl (1982). earthquakes, Volcanoes, Tsunamis: An Anatomy of Hazards. New York, Scandi, America Group.