بهینه‌سازی زمان سیستم امدادرسانی در شرایط مخاطره با تقسیم وظایف بین مراکز و درنظرگیری ظرفیت حداکثری ناوگان (مطالعۀ موردی: شهر قزوین)

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی صنایع، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناس ارشد مهندسی برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، دانشکدۀ عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

4 استادیار، دانشکدۀ مهندسی مواد و صنایع، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

جلوگیری از تبدیل مخاطرات طبیعی به فجایع انسانی مستلزم ارتقای توان مدیریتی و برنامه‌ریزی‌های مدیریت مخاطره است. بنابراین در روند خدمت‌رسانی در چنین حوادثی، ثانیه‌ها و دقایق اهمیت بسزایی در نجات انسان‌ دارند. به‌همین منظور، برنامه‌ریزی برای استفادة بهینه از زمان در دسترس سیستم امدادرسانی در این موارد، به افزایش توان عملیاتی سیستم پشتیبان، امدادرسانی در کمترین زمان ممکن و نیز تخصیص صحیح منابع به افراد نیازمند منجر خواهد شد. در این زمینه، پژوهش حاضر سعی دارد با ارائة مدلی به‌منظور تقسیم وظایف امدادرسانی مناطق مختلف یک شهر، بین بیمارستان‌ها و مراکز امدادرسانی، و با درنظرگیری ناوگان‌های امدادی تخصیص‌یافته به آنها برای امدادرسانی، و نیز به‌کارگیری فواصل واقعی مناطق مختلف شهر قزوین از این مراکز، به بهینه‌سازی زمان لازم برای انتقال مجروحان در شرایط مخاطره به بیمارستان‌ها، در یک زنجیرة تأمین سه‌مرحله‌ای بپردازد و برای تحقق اهداف مورد نظر، ظرفیت ناوگان امدادرسانی را نیز در مسئله لحاظ کند. ازآنجا که یافتن جواب بهینه در زمان معقول، برای مسئله با استفاده از روش‌های دقیق ناممکن است، در این مقاله برای حل، از یک الگوریتم ژنتیک پویا دارای کروموزوم‌هایی با ساختار متغیر استفاده می‌شود. همچنین به‌منظور بررسی صحت نتایج به‌دست‌آمده از این مدل، نتایج با جواب‌های روش جست‌وجوی تصادفی مقایسه شد. نتایج، نشان از برتری مدل ارائه‌شده دارد و بیانگر کاهش میانگین جواب‌ها در مواردی نظیر افزایش تعداد وسایل امدادی و ظرفیت آنها و کاهش زمان امدادرسانی اولیه و نیز افزایش میانگین جواب‌ها با افزایش تعداد مجروحان است.

کلیدواژه‌ها


[1]. آراسته، کریم؛ بزرگی امیری، علی؛ جبل‌عاملی، محمدسعید (1394). «مکان‌یابی چندگانة تسهیلات و نقاط انتقال مجروحان در زمان بحران». مجلة تحقیق در عملیات و کاربردهای آن. دورة 12. ش 1: 31-21.
[2]. برزین‌پور، فرناز؛ صفاریان، محسن؛ تیموری، ابراهیم (1393). «الگوریتم فراابتکاری برای حل مدل برنامه‌ریزی چندهدفه مکان‌یابی و تخصیص سه‌سطحی در لجستیک امداد». مجلة تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، سال 11، ش 2: 50-27.
[3]. بزرگی امیری، علی؛ صبوحی، فاطمه (1396). «مسیریابی و زمان‌بندی وسایل حمل‌ونقل برای توزیع کمک‌های امدادی با در نظر گرفتن تحویل جزئی و انبار چندگانه». فصلنامة مهندسی حمل‌ونقل. دورة 9.  ش 1. 138-125.
[4]. بهشتی‌نیا، محمدعلی؛ خطیبی، سید امیرمحمد (1396). «تحلیل سه سناریوی مختلف در بهینه‌سازی مصرف انرژی و زمان‌بندی در زنجیرۀ تأمین». نشریة مهندسی و مدیریت انرژی، دورة 7، ش 1: 47-36.
[5]. بهشتی‌نیا، محمدعلی؛ مقیمی، مصطفی (1396). «بهبود کیفیت انتقال مصدومان هنگام وقوع بلایای طبیعی از نقاط مختلف جغرافیایی». فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 49، ش 3: 551-539.
[6]. جمالی، حسین؛ بشیری، مهدی؛ توکلی مقدم، رضا (1394). «بررسـی و حـل مسئلة‌ امدادرسـانی دوسـطحی نقـاط آســیب‌دیده از بحــران». دوفصلنامة علمی- پژوهشی مدیریت بحران. دورة 4. ش 2: 22-5.
[7]. خطیبی، سید امیرمحمد؛ مقیمی، مصطفی؛ بهشتی‌نیا، محمدعلی (۱۳۹۵). «برنامه‌ریزی یکپارچگی زمان‌بندی تولید و حمل‌ونقل زنجیرة تأمین هرمی (با دو سطح تأمین‌کننده) با استفاده از الگوریتم ژنتیک». اولین کنفرانس ملی مدل‌ها و تکنیک‌های کمی در مدیریت، تهران.
[8]. شرکت مهندسی آتیه‌ساز و آرمان تردد پارس (1389). ناحیه‌بندی مطالعات جامع حمل‌ونقل و ترافیک. گزارش طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر قزوین. شهرداری قزوین.
[9]. صفارزاده، محمود؛ اله‌یاری نیک، اشکان؛ جهانمرد، احسان (1392). «تعیین محل بهینة مراکز خدمات درمانی در زمان امدادرسانی با به‌کارگیری مسئلة تخصیص مکانی HUB و حل توسط الگوریتم ژنتیک». فصلنامة علمی- ترویجی مهندسی ترافیک. ش 54: 11-5.
[10]. عبدالرزاقی، علیرضا (1395). مدل‌سازی پذیرش ریسک راننده قبل از آغاز فاز قرمز. پایان‌نامة کارشناسی ارشد مهندسی برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، دانشکدة فنی و مهندسی. دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره).
[11]. مقیمی، مصطفی؛ بهشتی‌نیا، محمدعلی (1394). یکپارچگی زمان‌بندی تولید و حمل‌ونقل در زنجیرة تأمین با درنظر گرفتن چند تأمین‌کننده و چند سازنده. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان.
[12]. Averbakh, I. (2010). “On-line integrated production–distribution scheduling problems with capacitated deliveries”, European Journal of Operational Research, 200(2): 377-384.
 [13]. Furuta, T.; Tanaka, K. I. (2013). “Minisum And Minimax Location Models For Helicopter Emergency Medical Service Systems”, Journal of the Operations Research Society of Japan, Vol. 56: 221-242.
[14]. Garey, M. R.; Johnson, D. S.; Sethi, R. (1976). “The complexity of flow shop and job shop scheduling”, Mathematics of Operation Research, Vol. 1: 117–129.
[15]. Guo, Z.; Yang, J.; Leung, S. Y. S.; Shi, L. (2016). “A bi-level evolutionary optimization approach for integrated production and transportation scheduling”, Applied Soft Computing, Vol. 42: 215-228.
[16]. Lasschuit, W.; Thijssen, N. (2004). “Supporting supply chain planning and scheduling decisions in the oil and chemical industry”, Computers & Chemical Engineering, Vol. 28(6–7): 863-870.
[17]. Li, H.; Womer, K. (2008). “Modeling the supply chain configuration problem with resource constraints”, International Journal of Project Management, Vol. 26, No. 6: 646-654.
[18]. Maravelias, C. T.; Sung, C. (2009). “Integration of production planning and scheduling: Overview”, challenges and opportunities. Computers & Chemical Engineering, Vol. 33, No. 12: 1919-1930.
[19].  Rath, S.; Gutjahr, W. J. (2011). “A Math-Heuristic for the Warehouse Location-Routing Problem in Disaster Relief”, Computers and Operations Research,
[20]. Rostamian Delavar, M.; Hajiaghaei-Keshteli, M.; Molla-Alizadeh-Zavardehi, S. (2010). “Genetic algorithms for coordinated scheduling of production and air transportation”, Expert Systems with Applications, 37(12): 8255-8266.
[21]. Sawik, T. (2014). “Joint supplier selection and scheduling of customer orders under disruption risks: Single vs. dual sourcing”, Omega, 43: 83-95.
[22]. Wang, X.; Cheng, T. C. E. (2009a). “Logistics scheduling to minimize inventory and transport costs”, International Journal of Production Economics, 121(1): 266-273.
[23]. Wang, X.; Cheng, T. C. E. (2009b). “Production scheduling with supply and delivery considerations to minimize the makespan’ European Journal of Operational Research, 194(3): 743-752.
[24]. Yao, J.; Liu, L. (2009). “Optimization analysis of supply chain scheduling in mass customization”, International Journal of Production Economics, 117(1): 197-211.
[25]. Zandieh, M.; Molla-Alizadeh-Zavardehi, S. (2009). “Synchronizing production and air transportation scheduling using mathematical programming models”, Journal of Computational and Applied Mathematics, Vol. 230, No. 2: 546-558.
[26]. Zegordi, S. H.; Abadi, I. N. K.; Nia, M. A. B. (2010). “A novel genetic algorithm for solving production and transportation scheduling in a two-stage supply chain”, Computers & Industrial Engineering, Vol. 58, No. 3: 373-381.
 [27].  Zegordi, S. H.; Beheshti Nia, M. A. (2009). “A multi-population genetic algorithm for transportation scheduling”, Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 45(6): 946-959.