تهیة نقشۀ پیش‌بینی خطرپذیری ایران در برابر بیماری آنفلوانزای پرندگان با استفاده از منطق فازی

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سیستم‌های اطلاعات مکانی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفتۀ کرمان

2 استادیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

بیماری آنفلوانزای پرندگان [Influenza Avian] یکی از بیماری‌های مهم تنفسی و واگیردار پرندگان است که دارای قدرت انتشار سریع است. در حال حاضر حدود 33 پاندمی از آنفلوانزای پرندگان از نوع فوق حاد H5 و H7 از دهة 1950 تا 2017 در جهان پدید آمده است. بزرگ‌ترین پاندمی نسبت به بقیه تا حال حاضر پاندمی H5N1 در 63 کشور و در حال حاضر H5N8 بوده است. همانند پاندمی H5N8 در سال 2016 در 1996 سویة فوق‌حاد در گواندونگ چین به معدوم شدن حدود 250 میلیون قطعه طیور یا پرنده وحشی در 63 کشور منجر شد. بیشتر کشورها در این شرایط، سیایت معدوم‌سازی را در صنعت طیور به‌کار می‌گیرند تا به ریشه‌کنی سویه‌های فوق‌حاد آنفلوانزا دست یابند. هرچند کشورهایی نیز از راهبرد برنامة واکسیناسیون برای کنترل بیماری استفاده می‌کنند. ویروس آنفلوانزای پرندگان و انتقال آن به انسان‌ یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران در سال‌های اخیر بوده است. شناخت مناطقی از کشور که از شیوع ویروس آسیب‌پذیرترند به کنترل و پیشگیری از شیوع ویروس در مراحل مختلف کمک زیادی خواهد کرد. براساس مطالعات انجام‌گرفته عوامل مؤثر اصلی بر شیوع ویروس مذکور عبارت‌اند از نزدیکی به رودها، دریاچه‌ها، باتلاق‌ها، جمعیت، مراکز پرورش طیور، روستاها، بارندگی، دما و میزان باد شناسایی شدند. در نهایت به‌ترتیب استان‌های تهران، البرز، قم، اصفهان، قزوین، گلستان، گیلان بیشترین خطرپذیری را دارند. پژوهش حاضر از نوع تحلیلی در سال 1395 برای کل کشور ایران انجام گرفت.ابتدا عوامل مؤثر شناسایی و با نظر خبرگان وزن‌دهی شده و به چهار دسته تقسیم شدند؛ سپس داده‌ها با استفاده از منطق فازی تحلیل شدند؛ توابع عضویت فازی برای هر دسته تعریف شد؛ با تعریف 36 قانون مختلف تمامی حالت‌های موجود با روش ممدانی بررسی شد. هدف این پژوهش، شناسایی مناطق خطرپذیر ایران در برابر شیوع ویروس N5H8 با توجه به عوامل مؤثر، بود. نقشة پهنه‌بندی خطر به‌دست‌آمده با نمونه‌های گزارش شیوع ویروس آنفلوانزای پرندگان مطابقت مناسبی دارد.

کلیدواژه‌ها


[1].           Adegboye, O.; & Kotze, D. (2014). "Epidemiological analysis of spatially misaligned data: a case of highly pathogenic avian influenza virus outbreak in Nigeria". Epidemiology and infection. vol. 142. pp. 940-949
[2].           Azizkhani, M.; Vakili, A.; Noorollahi Y.; & Naseri, F. (2016). "Potential survey of photovoltaic power plants using Analytical Hierarchy Process (AHP) method in Iran". Renewable and Sustainable Energy Reviews.
[3].           Bridge, E. S.; Kelly, J. F.; Xiao, X.; Takekawa, J. Y.; Hill, N. J.; Yamage, M. et al. (2014). "Bird migration and avian influenza: A comparison of hydrogen stable isotopes and satellite tracking methods"‌. Ecological indicators. vol. 45, pp. 266-273.
[4].           Claas,  E. C.; Osterhaus, A. D.; Van Beek, R.; De Jong, J. C.; Rimmelzwaan G. F.; Senne, D. A. et al. (1998). "Human influenza A H5N1 virus related to a highly pathogenic avian influenza virus". The Lancet, vol. 351. pp. 472-477.
[5].           Davis, H.A. (2016). Current and Future Challenges of Preventing Outbreaks of Highly Pathogenic Avian Influenza. Kansas State University.
[6].           Fallah Mehrabadi, M.; Bahonar, A.; Zaynolabedini Tehrani, F.; Vasfi Marandi, M.; Sadrzadeh, A.; Ghafouri, S. et al. (2015). "Seroepidemiology of Avian Influenza (H9N2) in Rural Domestic Poultry of Iran: A Cross-Sectional Study." Iranian Journal of Epidemiology. vol. 10. pp. 1-9
[7].  Fan, S.; Hatta, M.; Kim, J.H.; Halfmann, P.‌; Imai, M.; Macken, C. A. et al. (2014). "Novel residues in avian influenza virus PB2 protein affect virulence in mammalian hosts". Nature communications. vol. 5.
[8].           Fang, L.-Q.; de Vlas, S. J.; Liang, S.; Looman, C. W.; Gong, P.; Xu, B. et al., (2008). "Environmental factors contributing to the spread of H5N1 avian influenza in mainland China". PloS one, vol. 3, p. e2268.
[9].           Fang, L.-Q.; Li, X.-L.; Liu, K.; Li, Y.-J.; Yao, H.-W.; Liang, S. et al. (2013). "Mapping spread and risk of avian influenza A (H7N9) in China". Scientific reports, vol. 3.
[10].            Flint, P. L.; Pearce, J. M.; Franson, J. C.; & Derksen, D. V. (2015). "Wild bird surveillance for highly pathogenic avian influenza H5 in North America". Virology journal. vol. 12, p. 1.
[11].            Fouchier, R. A.; García-Sastre, A.; Kawaoka, Y.; Barclay, W. S.; Bouvier, N. M.; Brown, I. H. et al. (2013). "Transmission studies resume for avian flu". Science. vol. 339. pp. 520-521.
[12].            Fuller, T. L.; Saatchi, S. S.; Curd, E. E.; Toffelmier, E.; Thomassen, H. A.; Buermann, W. et al. (2010). "Mapping the risk of avian influenza in wild birds in the US". BMC Infectious Diseases. vol. 10. p. 187.
[13].            Ghafouri, S. A.; Langeroudi, A. G.; Maghsoudloo, H.; Tehrani, F.; Khaltabadifarahani, R.; Abdollahi, H. et al. (2016). "Phylogenetic study-based hemagglutinin (HA) gene of highly pathogenic avian influenza virus (H5N1) detected from backyard chickens in Iran. 2015," Virus Genes. pp. 1-4.
[14].            Hatami, H. (2016). "History of Influenza: Pandemics in Iran and the World". International Journal of Infection, vol. 3.
[15].            Hill, E. M.; House, T.; Dhingra, M. S.; Kalpravidh, W.; Morzaria, S.; Osmani, M. G. et al. (2017). "Modelling H5N1 in Bangladesh across spatial scales: model complexity and zoonotic transmission risk". Epidemics. 2017.
[17].            Iwami, S.; Takeuchi, Y.; & Liu, X. (2009). "Avian flu pandemic: Can we prevent it?". Journal of theoretical biology. vol. 257, pp. 181-190.
[18].            Javid, N.; Moradi, A.; Tabarraei, A.; & Bazouri, M. (‌2017). "Clinical and Epidemiological Profile of Pandemic Influenza A H1N1, H3N2, and Type B in the Southeast of Caspian Sea, Iran". Jundishapur Journal of Microbiology.
[19].            Li, K.; Guan, Y.; Wang, J.; Smith, G.; Xu, K.; Duan, L. et al. (2014) "Genesis of a highly pathogenic and potentially pandemic H5N1 influenza virus in eastern Asia". Nature. vol. 430. pp. 209-213.
[20].            Lu, L.; Brown, A. J. L.; & Lycett, S. J. (2017). "Quantifying predictors for the spatial diffusion of avian influenza virus in China". BMC Evolutionary Biology. vol. 17. p. 16.
[21].            Madsen, J. M.; Zimmermann, N. G.; Timmons, J. & N. L. Tablante (2013). "Avian influenza seroprevalence and biosecurity risk factors in Maryland backyard poultry: a cross-sectional study". PloS one, vol. 8. p. e56851.
[22].            Mehrabadi, M. F.; Bahonar, A.; Marandi, M. V.; Sadrzadeh, A.; Tehrani, F.; &  Salman, M. (2016). "Sero-survey of Avian Influenza in backyard poultry and wild bird species in Iran-2014". Preventive veterinary medicine. vol. 128. pp. 1-5.
[23].            Mu, J. E.; McCarl, B. A.; Wu, X.; & Ward M. P. (2014). "Climate change and the risk of highly pathogenic avian influenza outbreaks in birds". British Journal of Environment and Climate Change. vol. 4. p. 166.
[24].            Osterhaus, A. D.; Fouchier, R. A.; Olsen, B.; Waldenström, J.; Latorre-Margalef, N.; Tolf, C. et al. (2014). "Long-term variation in influenza A virus prevalence and subtype diversity in migratory mallards in northern europe". Prodeedings of the royal society B.
[25].            Prosser, D. J.; Hungerford, L. L.; Erwin, R. M.; Ottinger M. A.; Takekawa, J. Y.; Newman, S. H. et al. (2015). "Spatial modeling of wild bird risk factors to investigate highly pathogenic A (H5N1) avian influenza virus transmission". Avian Diseases.
[26].            Satkin, M.; Noorollahi, Y.; Abbaspour, M.; & Yousefi, H. (2014). "Multi criteria site selection model for wind-compressed air energy storage power plants in Iran". Renewable and Sustainable Energy Reviews. vol. 32. pp. 579-590.
[27].            Shinya, K.; Ebina, M.; Yamada, S.; Ono, M.; Kasai, N.; & Kawaoka, Y. (2006). "Avian flu: influenza virus receptors in the human airway". Nature. vol. 440. pp. 435-436.
[28].            Smith, G. J.; Vijaykrishna, D.; Bahl, J.; Lycett, S. J.; Worobey, M.; Pybus, O. G. et al. (2009). "Origins and evolutionary genomics of the 2009 swine-origin H1N1 influenza A epidemic". Nature. vol. 459, pp. 1122-1125.
[29].            Spackman, E.; Senne, D.; Bulaga, L.; Myers, T.; Perdue, M.; Garber, L. et al. (2003). "Development of real-time RT-PCR for the detection of avian influenza virus". Avian diseases. vol. 47, pp. 1079-1082.
[30].            Zadeh, L. A. (1965). "Fuzzy sets". Information and control. vol. 8, pp. 338-353.