تحلیلی بر توزیع فضایی پایداری مسکن در سکونتگاه‌های روستایی ایران (مطالعۀ موردی: دهستان میانکوه، شهرستان اردل)

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف از پژوهش کاربردی حاضر که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفت، بررسی وضعیت پایداری مسکن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی و توزیع فضایی پایداری مسکن در بین 23 روستای واقع در دهستان میانکوه شهرستان اردل است. جامعۀ آماری پژوهش، همۀ سرپرستان خانوار دهستان میانکوه بودند که در بین آنها از 270 نفر به‌صورت تصادفی پرسش شد. نتایج بررسی وضعیت پایداری اجتماعی و اقتصادی مسکن در محدودۀ تحت مطالعه نشان داد که میانگین دو بعد مذکور به‌ترتیب 48/2 و 81/2 و پایین‌تر از حد متوسط بوده است. برعکس دو بُعد مذکور، بررسی وضعیت پایداری زیست‌محیطی مسکن نشان داد که میانگین محاسبه‌شده برای این بُعد 18/3 بوده و دارای وضعیت مناسب‌تری است. نتایج بررسی وضعیت کلی پایداری مسکن در دهستان میانکوه نشان داد که میانگین محاسبه‌شده (74/2) کمتر از متوسط مبناست و در نتیجه دهستان میانکوه به لحاظ پایداری مسکن در وضعیت مناسبی قرار ندارد. نتایج بررسی توزیع فضایی مسکن در دهستان میانکوه نشان داد که روستاهای محدودۀ تحت مطالعه به لحاظ پایداری مسکن، الگوی مشابهی را تجربه می‌کنند و تنها روستای شهرک کاظمیه که از ادغام چند روستا شکل گرفته، از کمترین پایداری برخوردار است و در مقابل روستای چلدان با موقعیت مناسب ارتباطی در بین روستاهای منطقه، دارای سطح بالاتری از پایداری مسکن است.

کلیدواژه‌ها


[1].       اقبالی، رحمان؛ و حصاری، پدرام (1392). «رویکرد مدولار و پیش ساختگی در مسکن انعطاف‌پذیر»، مسکن و محیط روستا، ش 143، ص 68-53.
[2].              بدری، سید علی؛ و افتخاری، رکن‌الدین (1382). «ارزیابی پایداری: مفهوم و روش»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، دورۀ 18، ش 2، ص 34-9.
[3].       بسحاق، محمدرضا؛ تقدیسی، احمد؛ آقاامرایی، علی؛ و دانش، کمال (1395). «تحلیلی بر نقش عوامل مؤثر بر پایداری مسکن در مناطق روستایی ایران (مطالعۀ موردی: دهستان ملاوی شهرستان پل‌دختر)»، مسکن و محیط روستا، دورۀ 35، ش 154، ص 137-125.
[4].       بسحاق، محمدرضا؛ سالاروند، اسماعیل؛ و صیدائی، اسکندر (1392). «تحلیل و ارزیابی شاخص‌ها و عوامل پایداری مسکن روستایی (مطالعۀ موردی مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر)»، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، ش چهارم، ص 48-25.
[5].       بسحاق، محمدرضا؛ سالاروند، اسماعیل؛ و تبریزی، جلال (1393). تحلیلی بر شاخص‌های پایداری مسکن در مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان سیلاخور شرقی شهرستان ازنا)، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 25، ش 2، ص 208-191.
[6].       بزی، خدارحم؛ کیانی، اکبر؛ و راضی، امیر (1389). «بررسی و تحلیل برنامه‌ریزی توسعۀ پایدار مسکن (مطالعۀ موردی: شهر حاجی‌آباد- استان فارس)»، فصلنامۀ جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، سال دوم، ش 3، ص 46-25..
[7].              بهرامی، رحمت‌الله (1390). «تحلیلی بر وضعیت مسکن روستایی در استان کرمانشاه»، مسکن و محیط روستا، ش 134، ص 104-95.
[8].       طاهری مازندرانی، محمدجواد (1384)، «توان پس‌انداز خانوارهای روستایی و آثار آن بر مشارکت روستاییان در فرایند توسعه»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش 49، ص 56-27.
[9].        ثواب، زهره (1388). «بررسی عوامل مؤثر بر نیاز مسکن با تأکید بر تغییر شکل خانواده و مراحل دور زندگی در شهر نی‌ریز»، فصلنامۀ جمعیت، ش 67- 68، ص 143-119.
[10].           صیدائی، سید اسکندر؛ و حسینی، سمیه‌سادات (1391)، دیدگاه‌ها و نظریات توسعۀ روستایی، تهران، نشر جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم.
[11].      صیدائی، اسکندر؛ کیانی، صدیقه؛ و سلطانی، زهرا (1390). «تحلیل فضایی و وضعیت مسکن روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد»، فصلنامۀ علمی پژوهش‌های روستایی، سال اول، ش 2، تهران، ص 72-49.
[12].      طاهباز، منصوره؛ و جلیلیان، شهربانو (1390). «شاخصه‌های همسازی با اقلیم روستایی استان گیلان»، مسکن و محیط روستا، ش 135، ص 41-23.
[13].      علی‌الحسابی، مهران؛ حسینی، باقر؛ و نسبی، فاطمه (1390). «بررسی توسعۀ پایدار از دیدگاه اقتصادی و محیطی با تمرکز بر جایگاه مسکن (نمونۀ موردی: مسکن بافت قدیم شهر بوشهر)، مجلۀ اقتصاد و توسعۀ منطقه‌ای، سال اول، ش 1، ص 165-152.
[14].     لطیفی، حیدر؛ احمدی، علی؛ و حسن‌زاده، داود (1388). «شاخص‌ها و مؤلفه‌های ضروری در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مسکن روستایی در ایران»، فصلنامۀ جغرافیایی آمایش، ش 7، ص 128-105.
[15].           مرکز آمار ایران سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1395
[16].            Avijit; Gupta, (1998), Ecology and development in third world, second Edition, London, Rutledge.
[17].            Bakar, Abu.Hassan.Abu, Abdul.Reza; Arman, Abdullah; Shardy, Aidah; Awang, (2010). Critical success factors for sustainable housing: a framework from the project. Asian J. Manage. Res., 66-80.
[18].            Brouwer, C. (2004), Sustainable Development: Exploring the Contradictions. New York: Methuen.
[19].            CDC.U.S, (2006), Department of Housing and Urban Development, Healthy Housing Reference Manual.
[20].            Coimbra; José, Manuela; Almeida, (2013), Challenges and benefits of building sustainable cooperative housing, Building and Environment, 62, 9-17.
[21].            Ding, Grace.K.C. (2008). Sustainable construction - the role of environmental assessment tools. Environ Manag. 86, 451-464
[22].            Dobaie; Philip. (2004), models for national Strategies: building Capacity for Sustainable Development, Development Policy Journal, Vol. 1, 1-18.
[23].            Escap, (1996), showing the Way: methodologies for Successful Rural Poverty Alleviation Projects, Bangkok.
[24].            Gallent; Nick. (2009) Affordable housing in ‘village England’: towards a more systematic approach, Planning Practice & Research, 24(2), pp. 263–283.
[25].            Gao; Xuesong, Angi; Xu, Lun; Liu, Ooping; Deng, Mig; Zeng, Jing; Ling, Yali; Wei, (2017). Understanding rural housing abandonment in China's rapid urbanization, Habitat International 67, 13-21.
[26].            Holton; Ian, Jacqui; Glass, Andrew D.F.Price, (2010). Managing for sustainability: findings from four company case studies in the UK precast concrete industry. J. Clean. Prod. 18, 152-160.
[27].            Ihuah Paulinus; Woka, Iyenemi; Ibimina; Kakulu, David; Eaton, (2014), A review of Critical Project Management Success Factors (CPMSF) for sustainable social housing in Nigeria, International Journal of Sustainable Built Environment, Volume 3, Issue 1, June 2014, 62-71.
[28].            Jose; Coimbra, Manuela; Almeida, (2013), Challenges and benefits of building sustainable cooperative housing, Building and Environment 62, 9-17.
[29].            Li; Y. R.,YS; Liu, HL; Long, (2010). Spatio-temporal analysis of population and residential land change in rural China. Journal of Natural Resources, 25(10), 1629-1638.
[30].            Li; Tingting, Hualou;. Long, Yongqiang; Liu, Shuangshuang; Tu. (2015). Multi-scale analysis of rural housing land transition under China's rapid urbanization: The case of Bohai Rim, Habitat International 48 227-238.
[31].            Long; Hualou, (2014a). Land use policy in China: introduction. Land Use Policy, 40, 1-5.
[32].            Long; Hualou. (2014b). Land consolidation: an indispensable way of spatial restructuring in rural China. Journal of Geographical Sciences, 24(2), 211-225.
[33].            Long; Hualou, Gerhard; Heilig, Xiubin; Li, Ming; Zhang, (2007). Socio-economic development and land-use change: analysis of rural housing land transition in the transect of the Yangtse River, China. Land Use Policy, 24(1), 141-153.
[34].            Long; Hualou, Tingting; Li, (2012). The coupling characteristics and mechanism of farmland and rural housing land transition. Journal of Geographical Sciences,22(3), 548-562.
[35].            Mulliner; Emma, Kieran; Smallbone, Vida; Maliene, (2013). An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method Omega (United Kingdom), 41 :270-279
[36].            Umaña, A. (2002). Generating Capacity for Sustainable Development: Lessons and Challenges. UNDP, UNDP Choices Magazine.
[37].            Tosics; Ivan, (2004). European urban development: Sustainability and the role of housing. Journal of Housing and the Built Environment, 19, 67–90.
[38].            Kabir, B; & Bustani, S. A. (2009, September). A review of housing delivery efforts in Nigeria. In ISA International Housing Conference, University of Glasgow, Scotland. http://www. gla. ac. uk/media/media_129767_en. pdf.
[39].            Kamand M.Roufechaei, AbuHassan Abu BakarAmin AkhavanTabassi, (2014), Energy-efficient design for sustainable housing development, Journal of Cleaner Production, 65, 380-388.
[40].            Paulinus; Woka. Ihuah, Iyemeni. Ibimina; Kakulu, David; Eaton, (2014), A review of Critical Project Management Success Factors (CPMSF) for sustainable social housing in Nigeria, International Journal of Sustainable Built Environment, 1-10.
[41].            Song; Wei, Mingliang; Liu, (2014). Assessment of decoupling between rural settlement area and rural population in China. Land Use Policy, 39,331-341
[42].            Sullivan; Esther; Peter. M; Ward (2012). Sustainable housing applications and policies for low-income self-build and housing rehab; Habitat International; 36; 2; 312-323.
[43].            Winston; Nessa, Montserrat. Pareja; Eastaway, (2008), Sustainable Housing in the Urban Context: International Sustainable Development Indicator Sets and Housing, Soc Indic Res 87:211–221.