بررسی جغرافیایی مخاطرۀ انتشار گاز کلر در ایستگاه کلرزنی شرکت آبفا با استفاده از نرم‌افزار Aloha

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

چکیده

کلر، گازی سمی و اکسیدکننده است که در ایران برای تصفیۀ آب آشامیدنی از آن استفاده می‌شود. بررسی نکردن تأثیر نشت گاز یا انفجار مخزن، ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری به کارکنان و ساکنان اطراف ایستگاه وارد آورد. تا کنون پژوهشی دربارۀ این مسئله در شهر لار صورت نگرفته است. در این تحقیق، انتشار گاز کلر از مخزن یک‌تنی ایستگاه کلرزنی لار بررسی شده است. برای این کار با استفاده از نرم‌افزار Aloha به بررسی نحوه، میزان، سرعت انتشار و محدوده‌های مختلف خطر و جمعیت در معرض مخاطره پرداخته شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتشار گاز در صورت آسیب دیدن شیر یک‌اینچی خروجی مخزن، ممکن است تا شعاع ۱٫۵ کیلومتری کشنده و تا شعاع ۵ کیلومتری مؤثر باشد و تا ۱۰ کیلومتری حس شود. همچنین مشخص شد که در دقیقۀ اول، در فصل گرم حدود 400 کیلوگرم و در فصل سرد 330 کیلوگرم از گاز می‌تواند از سوراخی به قطر یک اینچ خارج شود. با توجه به امکان وقوع حادثه و محل قرارگیری ایستگاه در جهت باد غالب، آسیب رسیدن به تعداد زیادی از شهروندان ساکن در شعاع ۵ کیلومتری ایستگاه محتمل است. از این‌رو کارهای مؤثری همچون آگاهی رساندن به ساکنان، افزایش آگاهی کارکنان و نیروهای امدادی، نصب اسکرابر مناسب و افزایش سطح ایمنی ایستگاه ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها


[1] احمدپور، امین (۱۳۹۰). «ارزیابی پیامد انتشار گاز اتان با استفاده از نرم‌افزار ALOHA»، هفتمین همایش سراسری بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی قزوین.
[2] انصاری لاری، احمد؛ و صدری‌زاده، مهین‌تاج (۱۳۸۹). «نقش کاربری بهینۀ زمین در توسعۀ شهر لار»، آمایش محیط، ش ۹، ص ۹۶-79.
[3] آرتیمانی، جواد؛ شامی‌زاده، هادی؛ علی‌نژاد شهابی، رامین؛ و ارجمند، مهدی (۱۳۹۰). «مدل‌سازی و ارزیابی ریسک انتشار گاز کلر در تصفیه‌خانه‌های آب»، کاربرد شیمی در محیط زیست، دورۀ ۳، ش ۹، ص 50-39.
[4] باشگاه خبرنگاران جوان (1396). تشریح جزئیات حادثه انتشار گاز کلر در دزفول از زبان شهردار
[5] ثروتی، محمدرضا (۱۳۸۳). «تنگناهای طبیعی توسعۀ شهر لار (جنوب استان فارس)»، فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین، ش ۴، ص 22-3.
[6] ثنایی، غلامحسین (1376). سم‌شناسی صنعتی، ج دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
[7] جهازی، عاطفه؛ لطفی ملأ، فاطمه؛ طهماسبی، پریسا؛ و نظرپور، صادق (۱۳۹۱). «بررسی کاربرد ازن در تصفیۀ آب آشامیدنی» همایش ملی بهره‌برداری بهینه از منابع آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.
[8] طلائی‌ خوزانی، امیررضا (۱۳۹۵). «آموزش نرم‌افزار Aloha به‌همراه مثال کاربردی»، اصفهان، مؤسسۀ آموزش عالی جامی.
[9] عدل، جواد؛ محمدفام، ایرج؛ و نظام‌الدینی، زینب‌السادات (1386). «ارزیابی نشت گاز کلر در ایستگاه‌های آب آشامیدنی شهر تهران با روش تجزیه‌وتحلیل درخت خطا»، مجلۀ علمی پزشکی جندی‌شاپور، دورۀ 6، ش 4، ص 468-461.
[10] لنگری، مبین؛ شاه‌محمدی، ابراهیم؛ و رشتچیان، داود (۱۳۸۹). «آنالیز نرم‌افزارهای مدل‌سازی پیامد ALOHA و PHAST» همایش بین‌المللی بازرسی و ایمنی در صنایع نفت و انرژی هم‌اندیشان انرژی کیمیا.
[11] مرتضوی، سید باقر؛ پارسا راد، مجید؛ اصیلیان مهابادی، حسن؛ و خوانین، علی (۲۰۱۱). «بررسی انتشار گاز کلر از مخازن ذخیره به‌منظور تدوین برنامۀ واکنش در شرایط اضطراری در یک صنعت پتروشیمی»، مجلۀ سلامت کار ایران، ۸، ص 77-68.
 
[12] Center for Chemical Process Safety(1995). Guidelines for Technical Planning for On-Site Emergencies,New York.
[13] Dandrieux, A., Dimbour, J. P., & Dusserre, G. (2006). “Are dispersion models suitable for simulating small gaseous chlorine releases?”, Journal of loss prevention in the process industries, 19(6), pp: 683-689.
[14] Gangopadhyay, R. K., Das, S. K., & Mukherjee, M. (2005). “Chlorine leakage from bonnet of a valve in a bullet—a case study”, Journal of loss prevention in the process industries, 18 (4-6),pp: 526-530.
[15] Hanna, S., & Chang, J. (2008). “Gaps in toxic industrial chemical (TIC) model systems”, Hrvatski meteorološki časopis, 43(43/1),pp: 13-18.
[16] Horng, J. J., Lin, Y. S., Shu, C. M., & Tsai, E. (2005). “Using consequence analysis on some chlorine operation hazards and their possible effects on neighborhoods in central Taiwan”, Journal of loss prevention in the process industries, 18(4-6),pp: 474-480.
[17] Khan, F. I., Rani, J. D., & Abbasi, S. A. (1998). “Accident simulation as a tool for assessing and controlling environmental risks in chemical process industries: a case study”, Korean Journal of Chemical Engineering, 15 (2), 124-135.
[18] National Research Council. (2004). Research priorities for airborne particulate matter: IV. Continuing research progress (Vol. 4), National Academies Press.
[19] O’Mahony, M. T., Doolan, D., O'Sullivan, A., & Hession, M. (2008). “Emergency planning and the Control of Major Accident Hazards (COMAH/Seveso II) Directive: An approach to determine the public safety zone for toxic cloud releases”, Journal of hazardous materials, 154 (1-3),pp: 355-365.
[20] Ramabrahmam, B. V., & Swaminathan, G. (2000). “Disaster management plan for chemical process industries. Case study: investigation of release of chlorine to atmosphere”, Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 13 (1),pp: 57-62.
[21] Redmill, F. (2002). “Risk analysis-a subjective process”, Engineering Management Journal, 12(2),pp: 91-96.
[22] Tanaka, P. L., Allen, D. T., McDonald‐Buller, E. C., Chang, S., Kimura, Y., Mullins, C. B., ... & Neece, J. D. (2003). “Development of a chlorine mechanism for use in the carbon bond IV chemistry model”, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 108.
[23] Tseng, J. M., Liu, M. Y., Chang, R. H., Su, J. L., & Shu, C. M. (2008). “Emergency response plan of chlorine gas for process plants in Taiwan”, Journal of loss prevention in the process industries, 21 (4),pp: 393-399.
[24] Tseng, J. M., Su, T. S., & Kuo, C. Y. (2012). “Consequence evaluation of toxic chemical releases by ALOHA”, Procedia Engineering, 45,pp: 384-389.
[25] Verschueren, K (1983).Handbook of environmental data on organic chemicals, New York, NY, Van Nostrand Reinhold Company
[26] Wakefield, J. C. (2010). A toxicological review of the products of combustion, Health Protection Agency, Centre for Radiation, Chemical and Environmental Hazards, Chemical Hazards and Poisons Division.