اولویت‌بندی روش‌های مشارکت و آموزش مردم در پیش‌بینی و هشدار سیلاب در ایران

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ محیط زیست، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار دانشکدۀ محیط زیست، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات. تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری رشتۀ برنامه‌ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

سیل از مخرب‌ترین مخاطرات طبیعی در جهان است که نتایج زیانبار آن، به‌ویژه در مناطق توسعه‌یافته، هزینه‌های زیادی ایجاد می‌کند. از این‌رو برای مقابله با سیلاب و خطرهای ناشی از آن، می‌توان از دو دسته اقدامات اساسی شامل اقدامات سازه‌ای و اقدامات غیرسازه‌ای استفاده کرد. از روش‌های مؤثر در میان اقدامات مدیریت غیرسازه‌ای، می‌توان به روش‌های پیش‌بینی و هشدار سیلاب اشاره کرد که توسعۀ آنها نیازمند استفاده از روش‌های مختلف مشارکت و آموزش مردم است. در این تحقیق، این روش‌ها از نظر تأثیر آنها در توسعۀ پیش‌بینی و هشدار سیلاب در ایران رتبه‌بندی شده‌اند. در این تحقیق، پس از تعیین گزینه‌ها (روش‌های مختلف مشارکت و آموزش مردم) و معیارهای مربوط و استفاده از نظر متخصصان و دست‌اندرکاران، از روش تصمیم‌گیری مناسب برای رتبه‌بندی روش‌های مختلف استفاده شده است. در این رویکرد تصمیم‌گیری، معیارها با روش آنتروپی شانون وزن‌دهی شده و سپس گزینه‌ها با روش TOPSIS رتبه‌بندی شده‌اند. در نهایت در بین یازده روش مختلف، روش برگزاری جلسات با مردم ساکن در سیلاب‌دشت‌ها به‌عنوان رتبۀ اول انتخاب شد. در بین روش‌های دیگر نیز ایجاد نشانگرهای مشاهداتی از سیلاب‌های رخ‌دادۀ پیشین در رتبۀ دوم، بازدید مسئولان هشدار سیلاب از کارخانه‌ها و صنایع واقع در سیلاب‌دشت‌ها و اخطارهای لازم به صاحبان صنایع در رتبۀ سوم، نصب تابلوهای نشانگر پتانسیل سیلاب روی ساختمان‌های عمومی در رتبۀ چهارم، انتشار مقالات در روزنامه‌ها در رتبۀ پنجم، ارائۀ دستورالعمل‌های سیلاب به شکل کتابچه‌ها و بروشورها به مردم در رتبۀ ششم، مانورهای آزمایشی در رتبۀ هفتم، تعامل چهره به چهره و خانه به خانه با مردم در رتبۀ هشتم، روش‌های توزیع اطلاعات مربوط به سیلاب از طریق جزوه‌ها، بروشورها و غیره و همچنین تبلیغات آگاهی‌بخش در رادیو هر دو در رتبۀ نهم و مصاحبه با مسئولان مدیریت سیلاب در رتبۀ دهم قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها


[1].       قهرودی تالی، منیژه؛ مجیدی هروی، آنیتا؛ و عبدلی، اسماعیل (1395). «آسیب‌پذیری ناشی از سیلاب شهری (مطالعۀ موردی: تهران، درکه تا کن) «، جغرافیا و مخاطرات طبیعی، جلد 5، ش 17، ص 36-21.
[2].              نظام‌نامۀ مدیریت سیلاب در وزارت نیرو (1395).
[3]. Arnell, Nigel W.; & Gosling, Simon N. (2016). “The impacts of climate change on river flood risk at the global scale”, Climatic Change, 134(3), pp: 387-401.
[4]. Chen, Chen-Tung (2000). “Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment”, Fuzzy sets and systems, 114(1), pp: 1-9.
[5]. Chuansheng Xie; Dapeng Dong; Shengping Hua; Xin Xu; & Yingjie Chen (2012). “Safety evaluation of smart grid based on AHP-entropy method”, Systems Engineering Procedia, 4(2), pp: 203-209.
[6]. Fu, Guangtao (2008). “A fuzzy optimization method for multicriteria decision making: An application to reservoir flood control operation”, Expert Systems with Applications, 34(1), pp: 145-149.
[7]. Lawshe, C.H. (1975). “A quantitative approach to content validity 1”, Personnel psychology, 28(4), pp: 63-75.
[8]. Mileti, Denis S. (1995), “Factors related to flood warning response”, in: US-Italy Research Workshop on the Hydrometeorology, Impacts, and Management of Extreme Floods, pp: 1-17.
[9]. Mohit, Mohammad Abdul; & Sellu, Gajikoh Mohamed. (2017). “Development of Non-structural Flood Mitigation Policies and Measures for Pekan town, Malaysia”, Asian Journal of Behavioural Studies, 2(6), pp: 9-20.
[10].            Orozco, Michael M.; & Caballero, Jonathan M. (2018). Smart disaster prediction application using flood risk analytics towards sustainable climate action, In MATEC Web of Conferences (Vol. 189, p. 10006). EDP Sciences.
[11].            Özcan, Evren Can; Ünlüsoy, Sultan; & Eren, Tamer (2017). “A combined goal programming–AHP approach supported with TOPSIS for maintenance strategy selection in hydroelectric power plants”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 78(4), pp: 10-23.
[12].            Parker, Dennis J.; & Handmer John W. (1998). “The role of unofficial flood warning systems”, Journal of contingencies and crisis management, 6(1), pp: 45-60.
[13].            Plate, Erich J. (2002‌). “Flood risk and flood management”, Journal of Hydrology, 267(1-2), pp:­2-11.
[14].            Walesh, Stuart G. (1989). “Urban surface water management”, John Wiley & Sons, 2(3), pp: 18-30.
[15].            Wang, Endong; Alp, Neslihan; Shi, Jonathan; Wang, Chao; Zhang, Xiaodong; & Chen, Hong (2017). “Multi-criteria building energy performance benchmarking through variable clustering based compromise TOPSIS with objective entropy weighting”, Energy, 125(1), pp: 197-210.
[16].            Windarto, J. (2010). “Flood early warning system develop at garang river Semarang using information technology base on SMS and Web”, International Journal Of Geomatics And Geosciences, 1(1), pp: 14-28.
[17].            EM-DAT CR. The international disaster database.
[18].            Yadav, Shiv Prasad; Kumar, Surendra; & Kavita (2009). “A multi-criteria interval-valued intuitionistic fuzzy group decision making for supplier selection with TOPSIS method”, In International workshop on rough sets, fuzzy sets, data mining, and granular-soft computing . Springer, Berlin, Heidelberg, pp: 303-312.
[19].            Yuan, Wenlin; Liu, Meiqi; & Wan, Fang (2019). Study on the impact of rainfall pattern in small watersheds on rainfall warning index of flash flood event. Natural Hazards97(2), pp:665-682.
[20].            Yue, Zhongliang (2011). “A method for group decision-making based on determining weights of decision makers using TOPSIS”, Applied Mathematical Modelling, 35(4), pp: 1926-36.
[21].            Zschau, Jochen; & Küppers, Andreas (Eds) (2013). Early warning systems for natural disaster reduction, Springer Science & Business Media.