شناسایی و اولویت‌بندی شاخص های اساسی در اثربخشی مدیریت سبد پروژه با هدف کاهش مخاطرات محیطی در پروژه‌های صنعت ساخت ایران

نوع مقاله : پژوهشی بنیادی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت پروژه و ساخت، دانشکدۀ هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد دانشکدۀ هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

صنعت ساخت تأثیر زیادی بر محیط زیست دارد. فرایندهای احداث پروژه‌های صنعت ساخت‌و‌ساز از مهم‌ترین عوامل انسانی اثرگذار بر محیط زیست است. پژوهش حاضر به بررسی شاخص‌های مهم در اثربخشی مدیریت سبد پروژه به‌عنوان راهکاری برای کاهش مخاطرات محیطی در پروژه‌های صنعت ساخت می‌پردازد. مدیریت سبد پروژه(PPM)  در بسیاری از سازمان‌ها به‌عنوان یک رویکرد، برای هماهنگی سبدی از پروژه‌ها یا برنامه‌ها به‌منظوردستیابی به اهداف سازمان خاص استفاده می‌شود. اثربخش بودن مدیریت سبد پروژه در سازمان‌ها اهمیت زیادی دارد و بی‌توجهی به آن، ممکن است به مخاطرات محیطی گسترده‌ای منجر شود. عوامل متعددی در اثربخشی مدیریت سبد پروژه مؤثرند که تمرکز این پژوهش بر شناسایی مهم‌ترین این عوامل است. در این پژوهش با رویکردی کیفی و کمی (آمیخته) به بررسی شاخص‌های مؤثر در مدیریت سبد پروژه در صنعت ساخت با هدف کاهش مخاطرات محیطی پرداخته شده است. طی بررسی و تحلیل‌های انجام‌گرفته به کمک روش فراترکیب و مصاحبه با خبرگان، ۳۷ شاخص مهم در اثربخشی مدیریت سبد پروژه در هفت گروه شناسایی شد و سپس به کمک پرسشنامه و تحلیل داده‌های پاسخ نمونه 159 نفری از جامعۀ آماری تحقیق از طریق روش تحلیل عاملی تأییدی مشخص شد که سه گروه شاخص‌ راهبردی، عملیاتی و ساختار سازمانی از مهم‌ترین شاخص‌ها هستند. سازمان‌ها می‌توانند بستر خود را به‌منظور استفادۀ هر چه مؤثرتر از مدیریت سبد پروژه، با هدف کاهش مخاطرات زیستی در حین اجرای پروژه‌های صنعت ساخت بهبود بخشند.
 

کلیدواژه‌ها


[1].       اردکانی، امیررضا؛ گلابچی، محمود؛ حسینی، سید محمود؛ و علاقمندان، متین (1396). «بررسی تأثیر فرم ساختمان‌های بلند بر پایداری سازه‌ای آنها با هدف کاهش مخاطرات زلزله؛ نمونۀ موردی: تأثیر پارامتر شکل پلان»، مدیریت مخاطرات محیطی، (۱)‌۴، ص 42-27.
[2].              اسمیت، کیت (1382). مخاطرات محیطی، ترجمۀ ابراهیم مقیمی و گودرزی‌نژاد، تهران: سمت.
[3].              بازرگان، عباس. (1391). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیختۀ رویکردهای متداول در علوم رفتاری، چ سوم. دیدار.
[4].       بختیاری، نوبخت (۱۳۸۹). بررسی تأثیر عملکرد پروژه‌های عمرانی در آلودگی محیط زیست، چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران، دانشکدۀ محیط زیست.
[5].              ترنر، رودنی (1394). راهنمای جامع مدیریت پروژه‌محور، ترجمۀ محمدحسین صبحیه و رضا، فلسفی: آریانا قلم.
[6].              حافظ‌نیا، محمدرضا (1395). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
[7].              حمیدی، مصطفی (1375). محیط زیست و اهمیت آن در پروژه­های عمرانی، فصلنامۀ علمی سازمان حفاظت محیط زیست،  (۱۰)۲. ص ۲۵.
[8].              معین، محمد (1393)، فرهنگ فارسی، چ 27، تهران: امیرکبیر.
[9].       مقیمی، ابراهیم، جعفربیگلو، منصور؛ مقصودی، مهران؛ مونیر، نولبرتو؛ و احمدی، امیر (1397). تأثیر مخاطرات ژئومورفولوژیک آبراهه‌ای بر خطوط انتقال انرژی با استفاده از مدل محور ریسک خط لوله)؛ مطالعۀ موردی: خط لولۀ گاز نهم سراسری»، مدیریت مخاطرات محیطی (2)‌5، ص: 216- 199.
[10].          مقیمی، ابراهیم (1394). دانش مخاطرات، چ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
[11].     وکیلی اردبیلی، علی؛ و شاطری، فائزه (1395). معیارهای مؤثر بر انتخاب مصالح ساختمانی با هدف کاهش خطرهای زیست‌محیطی. مدیریت مخاطرات محیطی، 3(3)، ص: 253-267.
[12].          یزدان‌پناه، احمدعلی؛ گلدوست جویباری، یاسر؛ و محمدی بلبان‌آباد، صالح (۱۳۸۹). مدیریت پورتفلیوی پروژه (راهنمای عملی برای ارزیابی، انتخاب و اولویت‌بندی پروژه‌ها(، بهآوران.
[13]. Beringer, C.; Jonas, D.; & Georg Gemünden, H. (2012). “Establishing project portfolio management: An exploratory analysis of the influence of internal stakeholders’ interactions”, Project Management Journal, 43(6), pp: 16–32.
[14]. Cooper, R.G.; Edgett, S.J.; & Kleinschmidt, E.J. (1999). “New product portfolio management: Practices & performance”, Journal of Product Innovation Management, 16(4), pp: 333–351.
[15]. Dietrich, P.; & Lehtonen, P. (2005). “Successful management of strategic intentions through multiple projects–Reflections from empirical study”, International Journal of Project Management, 23(5), pp: 386-391.
[16]. Dye, L. D.; & Pennypacker, J. S. (1999). “Project portfolio management: selecting & prioritizing projects for competitive advantage”, Univerza v Mariboru, Ekonomsko-poslovna fakulteta.
[17]. Gutiérrez, E. & Magnusson, M. (2014). “Dealing with Legitimacy: A Key Challenge for Project Portfolio Management Decision Makers”, International Journal of Project Management, 32, pp: 30–39.
[18]. Hadjinicolaou, N.; & Dumrak, J. (2017). “Investigating association of benefits and barriers in project portfolio management to project success”, Procedia Engineering, 182, pp: 274-281.
[19]. Kester, L.; Griffin, A.; Hultink, E.J.; & Lauche, K. (2011). “Exploring Portfolio Decision-Making Processes”, Journal of Product Innovation Management, 28, pp: 641–661.
[20]. Kester, L.; Hultink, E.J.; & Griffin, A. (2014). “AnEmpirical Investigation of the Antecedents and Outcomes of NPD Portfolio Success”, Journal of Product Innovation Management, 31, pp:1199–1213.
[21]. Kester, L.; Hultink, E.J.; & Lauche, K. (2009). “Portfolio Decision-Making Genres: A Case Study”, Journal of Engineering & Technology Management, 26, pp: 327–341.
[22]. Killen, C.P. (2013). “Evaluation of Project Interdependency Visualizations through Decision Scenario Experimentation”, International Journal of Project Management, 31, pp: 804–16.
[23]. Killen, C.P.; & Kjaer, C. (2012). “Understanding Project Interdependencies: The Role of Visual Representation, Culture and Process”, International Journal of Project Management, 30, pp: 554–566.
[24]. Kock, A.; Heising, W.; & Gemünden, H.G. (2016). “A contingency approach on the impact of front-end success on project portfolio success”, Project Management Journal, 47(2), pp: 115–129
[25]. Kopmann, J.; Kock, A.; Killen, C.; & Gemuenden, H. (2014). “Business Case Control: The Key to Project Portfolio Success or Merely a Matter of Form? ”, European Academy of Management, EURAM, 4-7 June, Valencia.
[26]. Kopmann, J.; Kock, A.; Killen, C. P.; & Gemünden, H. G. (2017). “The role of project portfolio management in fostering both deliberate and emergent strategy”, International Journal of Project Management, 35(4), pp: 557-570.
[27]. Marnewick, C. (2015). “Portfolio management success, in Levin, G. ;& Wyzalek, J. (eds), Portfolio management: A strategic approach”, Auerbach Publications.
[28]. Martinsuo, M. (2013). “Project Portfolio Management in Practice and in Context”, International Journal of Project Management, 31, pp: 794–803.
[29]. McNally, R.C.; Durmus¸og˘ lu, S.S.; & Calantone, R.J. (2013). “New Product Portfolio Management Decisions: Antecedents and Consequences”, Journal of Product Innovation Management, 30, pp: 245–261.
[30]. Meskendahl, S. (2010). “The influence of business strategy on project portfolio management and its success: A conceptual framework”, International Journal of Project Management, 28(8), pp: 807–817.
[31]. Mosavi, A. (2014). “Exploring the Roles of Portfolio Steering Committees in Project Portfolio Governance”, International Journal of Project Management, 32, pp: 388–399.
[32]. Patanakul, P. (2015). “Key attributes of effectiveness in managing project portfolio”, International Journal of Project Management, 33(5), 1084-1097.
[33]. PMI, A. (2013), “guide to the project management body of knowledge (PMBOK guide) ”, In Project Management Institute, Vol. 5.
[34]. Sandelowski, M.; & Barros, J. (2007). “Handbook for Synthesizing Qualitative Research. ”, Springer publishing company Inc.
[35]. Shojaei, A.; & Flood, I. (2017). “Stochastic forecasting of project streams for construction project portfolio management”, Visualization in Engineering, 5(1), p: 11.
[36]. Stettina, C.J.; & Hörz, J. (2015). “Agile portfolio management: An empirical perspective on the practice in use”, International Journal of Project Management, 33(1), pp: 140–152.
[37]. Teller, J.; & Kock, A. (2013). “An empirical investigation on how portfolio risk management influences project portfolio success”, International Journal of Project Management, 31(6), pp: 817–829.
[38]. Unger, B.N.; Rank, J.; & Gemünden, H.G. (2014). “Corporate Innovation Culture and Dimensions of Project Portfolio Success: The Moderating Role of National Culture”, Project Management Journal, 45, pp: 38–57.
[39]. Voss, M. (2012). “Impact of customer integration on project portfolio management and its success: Developing a conceptual framework”, International Journal of Project Management, 30(5), pp: 567–581.