شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های مدیریت ریسک در پروژه‌های سدسازی با روش ترکیبی AHP-ARAS در محیط فازی براساس استاندارد PMBOK

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، ایران

2 کارشناس ارشد MBA-مدیریت عملیات، دانشکدۀ مهندسی صنایع، دانشگاه سمنان، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت، دانشکدۀ مدیریت و علوم اداری، دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌های پروژه‌های عمرانی براساس استاندارد گسترۀ دانش مدیریت پروژه ( (PMBOKاست. بدین منظور پروژه‌های سدسازی به‌عنوان پایۀ این مطالعه انتخاب شدند. ابتدا ریسک‌های پروژه براساس استاندارد PMBOK شناسایی شدند. سپس با استفاده از پرسشنامه، تجارب خبرگان جمع‌آوری و ریسک‌های شناسایی‌شده غربالگری شدند. در ادامه با اجرای روش تجزیه‌و‌تحلیل حالت‌های بالقوۀ شکست و خطرهای آن(FMEA)  با هدف بیان عبارات کیفی برای پارامترهای احتمال وقوع ریسک، اثر ریسک، و قابلیت تشخیص ریسک قبل از وقوع، مجدداً از خبرگان نظرخواهی شد و تحلیل کیفی ریسک‌ها انجام گرفت. در ادامۀ پژوهش با توزیع پرسشنامه بین خبرگان، ریسک‌هایی که در مرحلۀ قبل اولویت بیشتری از ریسک‌های دیگر داشتند، براساس تأثیرشان بر اهداف پروژه رتبه‌بندی شدند. برای این منظور از روش تصمیم‌گیری چندمعیارۀ ارزیابی نسبت افزایشی (ARAS) فازی استفاده شد. معیارهای در نظر گرفته‌شده عبارت‌اند از زمان، هزینه، کیفیت و ایمنی پروژه. به‌منظور تعیین وزن معیارها از روش تحلیل سلسله‌مراتبی داده‌های فازی  (FAHP) استفاده شد. مهم‌ترین ریسک‌های شناسایی‌شده به‌ترتیب اولویت عبارت‌اند از: تأمین نکردن یا تأخیر در تأمین تجهیزات وارداتی، تخصیص نیافتن مناسب و به‌موقع منابع مالی توسط تأمین‌کننده‌گان مالی پروژه، تأخیر در ابلاغ نقشه‌ها.

کلیدواژه‌ها


[1]. Antonio, G.; & Froeseb, T. (2012). The Application of Project Management Standards and Success Factors to the Development of a Project Management Assessment Tool. (26th IPMA World Congress, Crete, Greece).
[2]. Bassiony, M.S.; El-Karim, M.; El Nawawy, O.; & Abdel-Alim, M.A.  (2019). Identification and assessment of risk factors affecting construction projects. HBRC Journal, 13(2), 202-216. doi:https://doi.org/10.1016/j.hbrcj.2015.05.001.
[3]. Beheshtinia, M.A.; & Moghimi, M. (2010). Analyzing the Impact of Multi-site Manufacturing on Increasing the Organization Capabilities in Reducing Hazards and Vulnerability of Supply Chain. Environmental Hazards Management, 2(2), pp: 141-156.
[4]. Beheshtinia, M. A.; & Moghimi, M. (2017). Injured transportation quality enhancement during natural disaster from the various geographical zones. Human Geography Research Quarterly, 49(3), pp: 539-551.
[5]. Chang, D.Y. (1992). Extent Analysis and Synthetic Decision, Optimization Techniques and Applications. World Scientific, Singapore.
[6]. Dziadosz, A.; Rejment, M. (2016). Risk Analysis in Construction Project - Chosen Methods. Procedia Engineering, 122, pp: 258-265. doi:https://doi.org/10.1016/j.proeng.2015.10.034.
[7].  Ebrahimnejad, S.; Mousavi, S. M.; & Seyrafianpour, H. (2010). Risk identification and assessment for build–operate–transfer projects: A fuzzy multi attribute decision making model. Expert Systems with Applications, 37(1), 575-586. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.eswa.2009.05.037.
[8]. EcemYildiz, A.; Dikmen, I.; & Birgonul, M.T. (2014). Using Expert Opinion for Risk Assessment: A Case Study of a Construction Project Utilizing a Risk Mapping Tool. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 119, 519-528. doi:https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.058.
[9]. Gogus, O.; & Boucher, T. O. (1998). Strong transitivity, rationality and weak monotonicity in fuzzy pairwise comparisons. Fuzzy Sets and Systems, 94(1), 133-144. doi:http://dx.doi.org/10.1016/S0165-0114(96)00184-4.
[10].            Khatibi, S.A.M.; Moghimi, M.; & Abdolshah, M. (2018). Scheduling production and transportation in multi-site supply chain simultaneously regarding to exclusive suppliers. Journal of Industrial and Systems Engineering, 11(4), pp: 170-189.
[11].            Klein, J. H.; & Cork, R. B. (1998). An approach to technical risk assessment1. International Journal of Project Management, 16(6), pp: 345-351. doi:http://dx.doi.org/10.1016/S0263-7863(98)00006-4.
[12].            Lyons, T.; & Skitmore, M. (2004). Project risk management in the Queensland engineering construction industry: a survey. International Journal of Project Management, 22(1), 51-61. doi:http://dx.doi.org/10.1016/S0263-7863(03)00005-X.
[13].            McDermott, R.; Mikulak, R.; & Beauregard, M. (1996). The Basics of FMEA. Quality Resources: Productivity Press, New York, New York, USA.
[14].            McDermott, R.; Mikulak, R. J.; & Beauregard, M. (2009). The basics of FMEA (2 ed.): CRC Press.
[15].            Moghimi, E. (2013). Why hazards science? Environmental Hazards Management. 1(1), pp: 1-3. doi:https://dx.doi.org/10.22059/jhsci.2014.52605.
[16].            Moghimi, M.; Khatibi, S.A.M.; & Abdolshah, M. (2016). Implementation of Total Quality Management Systems Reducing Vulnerability in Banking Industry. Environmental Hazards Management, 3(1), pp: 33-46. doi:https://dx.doi.org/10.22059/jhsci.2016.59273.
[17].            Mojtahedi, S. M. H.; Mousavi, S. M.; & Makui, A. (2010). Project risk identification and assessment simultaneously using multi-attribute group decision making technique. Safety Science, 48(4), pp: 499-507. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.ssci.2009.12.016.
[18].            PMBOK. (2008). A Guide Project Management Body of Knowledge (PMBOK® GUIDE). Paper presented at the Project Management Institute.
[19].            PMBOK. (2013). A Guide to the Project Management Body of Knowledge (PMBOK® Guide)—Fifth Edition. Project Management Journal, 44(3).
[20].            Renier, J.; Domingo, T.; Theresa, M.; DePano, S.; Dominic Aily G.; EcatNicole Ann D.; Sanchez, G.; & Custodio, B.P. (2015). Risk Assessment on Filipino Construction Workers, procedia Manufacturing, 3, pp: 1854-1860. doi:https://doi.org/10.1016/j.promfg.2015.07.226.
[21].            Satty, T.L. (1996). The Analytic network process - Decision making with Dependence and Feedback. RWS publications.
[22].            Salehi sedgheyani, J. (2010). Provide a method for ranking risks of project activities based on CPM networks using fuzzy and fuzzy TOPSIS methods. Journal of Industrial Management, 1, pp: 69-82.
[23].            Samantra, C.; Datta, S.; & Mahapatra, S.S. (2017). Fuzzy based risk assessment module for metropolitan construction project: An empirical study, Engineering Applications of Artificial Intelligence, 65, pp: 449-464. doi:https://doi.org/10.1016/j.engappai.2017.04.019.
[24].            Taylan, O.; O.Bafail, A.; M.S.Abdulaal, R.; & R.Kabli, M. (2014). Construction projects selection and risk assessment by fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS methodologies, Applied Soft Computing, 17, pp: 105-116. doi:https://doi.org/10.1016/j.asoc.2014.01.003.
[25].            Turskis, Z.; & Zavadskas, E. K. (2010). A new fuzzy additive ratio assessment method (ARAS‐F). Case study: The analysis of fuzzy multiple criteria in order to select the logistic centers location. Transport, 25(4), pp: 423-432. doi:10.3846/transport.2010.52.
[26].            Wang Z.; & Chen, C. (2017). Fuzzy comprehensive Bayesian network-based safety risk assessment for metro construction projects. Tunnelling and Underground Space Technology, 70 ,pp: 330-342.  doi:https://doi.org/10.1016/j.tust.2017.09.012.
[27].            Yao-Chen, Kuo; & Shih-Tong, Lu (2013).Using fuzzy multiple criteria decision making approach to enhance risk assessment for metropolitan construction projects, International Journal of Project Management, 31(4), 602-614.doi:https://doi.org/10.1016/j.ijproman.2012.10.003.
[28].            Yaqiong, L.; Man, L. K.; & Zhang, W. (2011). Fuzzy theory applied in quality management of distributed manufacturing system: A literature review and classification. Engineering Applications of Artificial Intelligence, 24(2), pp: 266-277. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.engappai.2010.10.008.
[29].            Zayed, T.; Amer, M.; & Pan, J. (2008). Assessing risk and uncertainty inherent in Chinese highway projects using AHP. International Journal of Project Management, 26(4), pp: 408-419. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.ijproman.2007.05.012.