ارزیابی دید و منظر مطلوب با هدف کاهش مخاطرات زیست‌محیطی (مطالعۀ موردی: مجموعۀ شمس تبریزی)

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشیار دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

3 استادیار دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و شبیه‌سازی پارامتریک مؤلفۀ دید و منظر در فرایند تحلیل سایت پلان در شهر خوی و سایت مجموعۀ شمس تبریزی با بهره‌گیری از روش ماتریس ارزیابی تأثیرات محیطی است. پژوهش از نوع کمّی است و با کمک فنون مدل‌سازی و شبیه‌سازی صورت گرفته است. برای ارزیابی دقیق تأثیر پارامترها، از نرم‌افزارهای معتبر معماری مانند Rhino و Grasshopper بهره گرفته شد. برای تحلیل و ارزیابی دید و منظر عواملی نظیر بستر سایت، ساختمان‌های اطراف، فضای سبز داخل و خارج سایت، ساختمان‌ها و مناظر دوردست، توپوگرافی و ساختمان‌های شاخص در نظر گرفته شدند. نتایج بررسی‌ها نشان داد که عوامل توپوگرافی و ساختمان‌های اطراف بیشترین تأثیر را در محاسبات دید و منظر مطلوب در سایت دارند. همچنین دید و منظر از داخل به خارج سایت و برعکس، از طریق کدنویسی‌های صورت‌گرفته در نرم‌افزار به‌صورت مجزا و نقطه به نقطه بررسی و ارزیابی شد و براساس محاسبات الگوریتم ماتریس ارزیابی تأثیرات محیطی مشخص شد سلول‌هایی که نمرۀ 5 و بیشتر را دریافت کردند، محدوده‌های مناسب و مطلوبی برای طراحی و ساخت هستند. مؤلفه‌های تحلیلی سایت از جمله دید و منظر با الگوریتم‌سازی و روش پارامتریک می‌تواند به‌شکل مستقیم و مؤثرتری در فرایند طراحی قرار گیرد، به‌طوری که مرحلۀ تحلیل در مرحلۀ طراحی برخلاف روش‌های سنتی آمیخته و یکی باشد. نتیجۀ این پژوهش دو دستاورد همزمان است: ابتدا ارزیابی طرح‌های موجود و دیگری تهیۀ مولدی برای طرح‌های جدید.

کلیدواژه‌ها


]1[. احمدی، فریال؛ و صادقی، علیرضا (1398). «بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت بصری دیدها و چشم‌اندازها به سمت ابنیۀ باارزش تاریخی و عملکردی»، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورۀ 21، شمارۀ 3، ص264-249.
]2[. جعفری، تیمور؛ و مقیمی، ابراهیم (1399). «تعیین مناطق ممنوع ژئومورفولوژیکی در شهر بجنورد به‌منظور مکان‌گزینی جهت‌های مناسب توسعۀ شهری از دیدگاه مخاطره‌شناسی»، مدیریت مخاطرات طبیعی، (دانش مخاطرات سابق)، دورۀ 7، شمارۀ 4 ص 425-401.
]3[. کریمی مشاور، مهرداد (1393). «شیوه‌ها، فنون و ابزار تحلیل بصری در شهر»، باغ نظر، دورۀ 11، شمارۀ 29، ص 10-3.
]4[. کماسی، مهدی؛ و بیرانوند، بهرنگ (1398). «ارزیابی اثرات محیطی سد ایشوان با استفاده از روش ماتریس لئوپولد و ماتریس ارزیابی سریع»، پژوهش در بهداشت محیط، دورۀ 5، شمارۀ 2 ص 143-133.
]5[. کرمشاهی، سکینه؛ و صیدایی، اسکندر (1400). «توزیع فضایی پایداری اقتصادی اجتماعی براساس عوامل محیطی (مطالعۀ موردی: مناطق روستایی استان ایلام)»، مدیریت مخاطرات طبیعی (دانش مخاطرات سابق)، دورۀ 8، شمارۀ 2، ص 175- 157.
]6[. ماهان، امین؛ و منصوری، امیر (1396). «تدوین مدل ارزیابی منظر (با مروری بر روش‌ها و رویکردهای جاری ارزیابی منظر)»، باغ نظر، دورۀ 14، شمارۀ 56، ص 42-33.
]7[. نوروزی‌زاده، سحر؛ و صیدایی، کاوه (1395). «ابزارهای تحلیلی در معماری منظر»، باغ نظر، دورۀ 14، شمارۀ 47، ص 76-65.
[8]. Abedi. S.; & Iravani. H. (2015). “Analysis of the Contextual Architecture and its Effect on the Structure of the Residential places in Dardasht Neighborhood of Isfahan”, European Online Journal of Natural and Social Sciences, Vol 3.
[9]. Anderson, k. (2008). Environmental impact assessment, Sweden.
[10]. Canter, L. (1999). Environmental Impact Assessment, Florida: CRC Press LLC.
[11]. Ervin, S.; & Steinitz, C. (2003). “Landscape visibility computation: necessary, but not sufficient”, Environment and Planning B: Planning and Design, No.30, pp: 757-766.
[12]. Haye, R. L. (2014). The Architect’s Handbook of Professional Practice, The American Institute of Architects, John Wiley & Sons, Canada.
[13]. He, J. Tsou; JY Xue, Y.; & Chow, B. (2005). “A Visual Landscape Assessment Approach for Highdensity Urban Development”, Proceedings of the 11th International CAAD Futures Conference, Austria, pp: 125-134.
[14]. Hernández , J.; García, L.; & Ayuga, F. (2004). “Assessment of the visual impact made on the landscape by new buildings: a methodology for site selection”, Landscape and Urban Planning, 68(1), pp: 15-28.
[15]. Koltsova, A.; Tuncer, B.; & Schmitt G.(2013). “Visibility Analysis for 3D Urban Environments”, Computation and Performance, Proceedings of the 31th International eCAADe Conference, No.2, pp: 375-383.
[16]. Lagro. Jr, James. A, (2013). Site Analysis Informing Context-Sensitive and Sustainable Site Planning and Design, Third Edition, John Wiley & Sons, Canada.
[17]. Landscape Institute, I.E.M.A. (2013). Guidelines for Landscape and Visual Impact Assessment. New York: Routledge publishing.
[18]. Lothian, A. (1999). Landscape and the philosophy of aesthetics: is landscape quality inherent in the landscape or in the eye of the beholder? Landscape and Urban Planning, (44), pp: 177-198.
[19]. Mayor of London (2009). Draft Revised Supplementary Planning Guidance London View Management Framework, Greater London Authority City Hall, pp:3-9.
[20]. Mehrabi, M. (2016). “Consideration of Climate Impact on Contextual Architecture in Arid Region”, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication.
[21]. Mishra. P.; & Patnayaka. R. (2015). Simulation in Architectural Research, National Institute of Technology Rourkela, 2015.
[22]. Rod, J.K.; & Meer, D.V. (2009). “Visibility and dominance analysis: assessing a high-rise building project in Trondheim”, Environment and Planning B: Planning and Design, No.36, pp: 698 710.
[23]. Talor, J. (2004). Landscape and visual assessment guidance for wind energy farm development. Municipality of grey highland.
[24]. Zacharias, j. (1999). “Preferences for View Corridors through the Urban Environment”, Landscape and urban planning, 43, pp: 217-225.