ارزیابی مخاطرۀ آلودگی منابع آب شهر یاسوج در اثر تخلیۀ زباله

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسنده

استادیار آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

پژوهش حاضر بر‌مبنای پایش میدانی با هدف بررسی و ارزیابی شدت آلودگی احتمالی منابع آب سطحی و زیرزمینی اطراف محل تخلیۀ زبالۀ شهر یاسوج طی یک دورۀ دوازده‌ماهه برای معرفی راهکارهای مدیریتی انجام گرفت. بدین منظور پس از تشریح مورفولوژی منطقه و بازدیدهای چندگانه، از چاه‌های آب شرب حفرشده در آبخوان کارستی، آبراهۀ شرقی و غربی محل تخلیۀ زباله، مخزن سد شاه‌قاسم و دو چشمۀ سرابتاوه و پریکدان به‌صورت ماهانه طی یک سال نمونه‌برداری شد. نمونه‌ها برای سنجش ویژگی‌های هیدروشیمی شامل کدورت، pH، هدایت الکتریکی، کاتیون‌ها (سدیم، منیزیم، پتاسیم، کلسیم)، آنیون‌ها (کلر، بی‌کربنات، سولفات، نیترات، فسفات)، فلزات سنگین (آرسنیک، آهن، مس، روی، جیوه، کروم، کادمیوم، نیکل، سرب)، اکسیژن محلول، BOD و TDS و مقایسۀ آن با مقادیر حد مجاز در استاندارد ملی آب شرب ایران و سازمان بهداشت جهانی به آزمایشگاه منتقل شدند. نتایج نشان داد که با وجود مطلوب بودن بسیاری از ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آب شرب پمپاژی از آبخوان کارستی تنگۀ کنارۀ یاسوج، برخی از ویژگی‌های بسیار خطرناک تعدادی از چاه‌ها طی چند ماه سال بیشتر از حد مجاز بوده است. نتایج آنالیز نمونه‌های منابع آب سطحی نیز نشان داد که شیرابۀ حاصل از پسماندهای محل تخلیۀ زبالۀ شهر یاسوج تأثیر زیادی بر جریان آب آبراهه در مسیر دفنگاه داشته است؛ همچنین نتایج آنالیز نمونه‌های آب چشمه‌ها نشان از افزایش مقدار برخی از فلزات سنگین دارد. برمبنای نتایج این پژوهش، منابع آب سطحی و زیرزمینی اطراف محل تخلیۀ زبالۀ شهر یاسوج از آلاینده‌های موجود در پسماندها متأثر شده است، به‌طوری که در فصل بارش از شدت بیشتری نیز برخوردار است؛ بنابراین با تعیین نوع، شدت و زمان آلایندگی، راهکارهای مدیریتی ویژه‌ای را می‌توان برای کاهش مخاطرۀ آلودگی منابع آب ارائه کرد.

کلیدواژه‌ها


1]. بلارک، ساناز؛ پایدار، ابوذر؛ و صفرزائی، عبدالواحد (1400). «ارزیابی مخاطرات ناشی از آلودگی میکروبی و شیمیایی آب شرب روستاهای پیرامون شهر زاهدان در سال 1398»، مخاطرات محیط طبیعی، دورۀ 10، شمارۀ 1، ص 66-47.
]2]. بی‌نام (1389). «استاندارد ملی آب شرب ایران»، مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، شمارۀ 1053.
]3]. خضری، سعید؛ و مروتی، مهوش (1394). «ارزیابی مخاطرات آلودگی شیمیایی آب کارستی غار قوری‌قلعه»، مدیریت مخاطرات محیطی (دانش مخاطرات سابق)، دورۀ 2، شمارۀ 1، ص 104-85.
]4]. عاشورنیاء، مهدی؛ کیانی صدر، مریم؛ قنبری، فاطمه؛ کریمی، مرتضی؛ و پورعسکری، مجید (1399). «بررسی تأثیر شیرابۀ ناشی از دفن پسماندهای شهرستان رشت بر کیفیت آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: چاه‌های محدودۀ دهستان سراوان)»، مطالعات علوم محیط زیست، دورۀ 5، شمارۀ 3، ص 2912-2905.
[5]. Abiriga. D.; Vestgarden. L. S.; & Klempe. H. (2020). “Groundwater contamination from a municipal landfill: Effect of age, landfill closure, and season on groundwater chemistry”. Science of the Total Environment. NO. 737, pp: 1-11.
[6]. Abiriga. D.; Vestgarden. L. S.; & Klempe. H. (2021). “Long-term redox conditions in a landfill-leachate-contaminated groundwater”. Science of the Total Environment. NO. 755, pp: 1-11.
[7]. Alam. R.; Ahmed. Z.; Seefat. S. M.; & Nahin. K. T. K. (2021). “Assessment of surface water quality around a landfll using multivariate statistical method, Sylhet, Bangladesh”. Environmental Nanotechnology, Monitoring & Management. NO. 15, pp: 1-12.
[8]. Bandala. E. R.; Liu. A.; Wijesiri. B.; Zeidman. A. B.; & Goonetilleke. A. (2021). “Emerging materials and technologies for landfll leachate treatment: A critical review”. Environmental Pollution. NO. 291, pp: 1-15.
[9]. Bhalla. B.; Saini. M.; & Jha. M. (2013). “Effect of age and seasonal variations on leachate characteristics of municipal solid waste landfill”. International Journal of Engineering Research and Technology. 2, pp: 223–232
[10]. Boateng. T. K.; Opoku. F.; & Akoto. O. (2019). “Heavy metal contamination assessment of groundwater quality: a case study of Oti landfll site, Kumasi”. Applied Water Science. NO. 9, pp: 1-15.
[11]. Christensen. T. H.; Kjeldsen. P.; Bjerg. P. L.; Jensen. D. L.; Christensen. J. B.; Baun. A.; Albrechtsen. H. J.; & Heron. G. (2001). “Biogeochemistry of landfill leachate plumes”. Applied Geochemistry. 16 (7), pp: 659–718.
[12]. Hamer. G. (2003). “Solid waste treatment and disposal: effects on public health and environmental safety”. Biotechnology Advances. 22 (1), pp 71–79.
[13]. Horacek. M.; Radolovic. M.; Jancic. D.; Whilidal. S.; & Culafic. G. (2021). “Potential Influence of a planned landfill on a high karst plateau in southwestern Montenegro to nearby karstic spring”. ACTA CARSOLOGICA. NO. 50(2-3), pp: 291-300.
[14]. Kapelewska. J.; Kotowska. U.; Karpińska. J.; Astel. A.; Zieliński. P.; Suchta. J.; & Algrzym. A. (2019). “Water pollution indicators and chemometric expertise for the assessment of the impact of municipal solid waste landfills on groundwater located in their area”. Chemical Engineering Journal. NO. 359, pp: 790-800.
[15]. Nika. M. C.; Ntaiou. K.; Elytis. K.; Thomaidi. V. S.; Gatidou. G.; Kalantzi. O. I.; Thormaidis. N. S.; & Stasinakis. A.S. (2020). “Wide-scope target analysis of emerging contaminants in landfll leachates and risk assessment using Risk Quotient methodology”. Journal of Hazardous Materials. 394, 122493.
[16]. Peng. Y. (2017). “Perspectives on technology for landfill leachate treatment”. Arabian Journal of Chemistry. 10 (2), pp: 2567–2574.
[17]. Reinhard. M.; Barker. J. F.; & Goodman. N. L. (1984). “Occurrence and distribution of organic chemicals in two landfill leachate plumes”. Environmental Science & Technology. 18 (12), pp: 953–961.
[18]. Słomczyńska. B.; & Słomczyński. T. (2004). “Physico-chemical and toxicological characteristics of leachates from MSW landfills”. Polish Journal of Environmental Studies. 13 (6), pp: 627–637.
[19]. Tenodi. S.; Krcmar. D.; Agbaba. J.; Zrnic. K.; Radenovic. M.; Ubavin. D.; & Dalmacija. B. (2020). “Assessment of the environmental impact of sanitary and unsanitary parts of a municipal solid waste landfll”. Journal of Environmental Management. NO. 258, pp: 1-258.
[20]. Thyagarajan. L. P.; Jeyanthi. J.; & Kavitha. D. (2021). “Vulnerability analysis of the groundwater quality around Vellalore-Kurichi landfill region in Coimbatore”. Environmental Chemistry and Ecotoxicology. NO. 3, pp: 125-130.
[21]. Viegas. C.; Nobre. C.; Mota. A.; Vilarinho. C.; Gouveia. L.; & Goncalves. M. (2021). “A circular approach for landfll leachate treatment: chemical precipitation with biomass ash followed by bioremediation through microalgae”. Journal of Environmental Chemical Engineering. NO. 9, 105187.
[22]. World Health Organization. (2018). “Guidelines for Drinking-Water Quality”, second addendum. 4rd ed. ISBN: 978 92 4 154815 1.