تحلیل خطر احتمالی زلزله و ارزیابی جنبش نیرومند زمین در جنوب غرب البرز

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 گروه ژئوفیزیک، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه زلزله‌شناسی مهندسی، پژوهشگاه بین‌المللی مهندسی زلزله و زلزله‌شناسی. گروه ژئوفیزیک، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی، دانشگاه تهران. گروه ژئوفیزیک، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22059/jhsci.2023.353115.760

چکیده

استان البرز در غرب استان تهران روی نوار لرزه‌ای جنوب البرز قرار دارد. شهر کرج با 2/2 میلیون نفر جمعیت در جنوب غربی رشته‌کوه البرز در شمال ایران واقع شده است. این منطقه از مناطق لرزه‌خیز بسیار فعال محسوب می‌شود. در این پژوهش برپایۀ تجزیه‌وتحلیل‌های زمین‌شناختی و لرزه‌شناختی در شعاع 200 کیلومتری از مرکز شهر کرج پنج پهنۀ لرزه‌زا و هفت چشمۀ لرزه‌ای خطی شناسایی شد. با توجه به روابط تجربی، بیشینۀ بزرگی برای پهنه‌های لرزه‌زا و با استفاده از روش کیکو- سلوول پارامترهای لرزه‌خیزی محاسبه شد و نمودارهای دورۀ بازگشت بزرگای زمین‌لرزه و فراوانی احتمال رویداد بزرگای زمین‌لرزه برای دورۀ بازگشت 475 سال برای هر پهنه رسم شد. با توجه به محاسبات صورت‌گرفته، بیشترین بزرگا 6/7 در پهنۀ 1 و کمترین بزرگا 2/6 در پهنۀ 4 است. براساس روابط کاهندگی زارع (1999)، امبرسیز (1995) و جوینر، بور و فومال (1981) بیشترین جنبش نیرومند افقی زمین برای دورۀ بازگشت 475 سال g 42/0 و برای دورۀ بازگشت 2475 سال g 70/0 و همچنین بیشترین جنبش نیرومند قائم زمین برای دورۀ بازگشت 475 سال g 25/0 و برای دورۀ بازگشت 2475 سالg  44/0 محاسبه شد. بر این اساس ارائۀ مدل جدید لرزه‌زمین‌ساختی منطقۀ استان البرز و بیشینۀ توان لرزه‌ای چشمه‌های لرزه‌زای منطقۀ استان البرز نوآوری این مقاله است.

کلیدواژه‌ها


بربریان، مانوئل؛ قریشی، منوچهر؛ طالبیان، مرتضی؛ و شجاع طاهری، جعفر (1375). پژوهش و بررسی نوزمینساخت و خطر زمین‌لرزۀ گسلش در گسترۀ سمنان. سازمان زمین‌شناسی کشور.
درویش‌زاده، علی (1370). زمین‌شناسی ایران. تهران. نشر دانش امروز.
زارع، مهدی (1374). رابطه‌های مناسب بزرگا، شدت و بیشینۀ شتاب افقی براساس زمین‌لرزه‌های ایران. پژوهشنامۀ مؤسسۀ بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله.
زارع، مهدی (1382). مقدمه‌ای بر زلزله‌شناسی کاربردی. پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله.
نبوی، محمدحسن (1355). دیباچه‌ای بر زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی ایران.
Alavi, M. (1991). Tectonic map of the middle east, Geological Survey of Iran.
Ambraseys, N. N., & Mellville, C. P. (1982) A History of Persian Earthquakes, Camb. Earth Sci. Ser.
Ambraseys, N.N. (1995). The prediction of earthquake peak ground motion acceleration in Europe. Earthquake Engineering and structural Dynamic, 24(c).
Berberian, M. (1976). Contribution to the Seismotectonics of Iran, Geol. Sur. Iran (1976).
Jackson, J. & Mckenzie, D. (1984). Active tectonics of the Alpian‌–‌ Himalayan Belt between western Turkey and Pakistan, Geophysics .J.R .Soc . 77 , (1984).
Joyner, W.B. & Boore, D.M. (1981). Peak horizontal acceleration and velocity from strong-motion records including records from the 1979 Imperial Valley, California, earthquake, Bulletin of the Seismological Society of America.
Kijko, A. & Sellevoll, M.A. (1992) Estimation of earthquake hazard parameters from incomplete data files. Part II, Incorporation of magnitude heterogeneity, Bulletin of the Seismological Society of America. 82,120-134.
Maggi, A. A. (2000). re-assessment of focal depth distribution in southern Iran, the Tien shan and northern India: of earthquakes really occur in the continental mantle Geophys.
Maggi, A. (2002). Focal Depths of Moderate and Large Size Earthquakes in Iran, JSEE, 4(2&3).
Nowroozi, A.A. & Mohajer-Ashjai, A. (1985). Fault movements and tectonics of Eastern Iran:boundaries of the Lut plate. Geophys. J. R. astr. Soc.,83.
Priestley, K., Baker, C., & Jackson, J. (1994). Implications of earthquake focal mechanism data for the active tectonics of the south Caspian basin and surrounding regions: Geophysical Journal International, 118.
Zare, M. (1999). Conribution a letude des mouvements forts en Iran: du Catalogue aux  lois dattenuation, These de Doctorat (PhD Thesis), Universite Joseph Fourier,   Gemoble, France.
Zare, M. (2004). Strong motion data of the 1994-2002 earthquakes in Iran: a catalogue of 100 selected records with higher qualities in the low frequencies, Journal of Seismology and Earthquake Engineering 6(2), 1-17.